تقریبا همه‌ی انیمیشن‌های قدیمی قابل احترام هستند و ارزش تماشا دارند اما بعضی از این آثار به دلیل استفاده از تکنولوژی‌های قدیمی، محدودیت بودجه یا پرداختن به مضامین نامناسب، حالا منسوخ به نظر می‌رسند و جذابیت سابق را ندارند.
گذر زمان باعث می‌شود تا ارزش و اهمیت آثار سینمایی مشخص شود اما همه‌ی فیلم‌ها و انیمیشن‌های قدیمی از این آزمون سربلند بیرون نمی‌آیند. انیمیشن‌هایی که برای این مقاله انتخاب شدهاند، ویژگی‌های مثبتی هم دارند و حتی ممکن است فیلم محبوب بعضی‌ها باشند اما ضعف‌هایشان در گذر زمان پررنگ‌تر شده است و مخاطبان نسل جدید را به‌سختی راضی می‌کنند.
۸- آخرین تک‌شاخ (The Last Unicorn)
- سال انتشار: ۱۹۸۲
- کارگردان: ژول بیس، آرتور رنکین جونیور
- صداپیشگان: میا فارو، آلن آرکین، جف بریجز، کریستوفر لی، تمی گریمز، رابرت کلاین، دان مسیک، رنه اوبرژونوا
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷.۳ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۷۷ از ۱۰۰
«آخرین تک‌شاخ» در مقایسه با دیگر انیمیشن‌های قدیمی این فهرست، حداقل از جنبه‌ی هنری وضعیت بهتری دارد و قصهی یک اسب تک‌شاخ را روایت می‌کند که به دنبال هم‌نژادهای خود است و در این مسیر با شخصیت‌های مختلفی آشنا می‌شود. اما چیزی که باعث می‌شود از این انیمیشن انتقاد کنیم، چند سکانس سوال‌برانگیز است که احتمالا مخاطب مدرن را غافل‌گیر خواهد کرد.
از یک درخت عجیب‌وغریب که به دلایل نامشخص شبیه یک زن بدکاره طراحی شده است تا گروهی از هارپی‌ها (موجوداتی خیالی در اساطیر یونان که شبیه پرنده هست) که آنها هم از نظر طراحی، توهین‌آمیز هستند. در آخرین تک‌شاخ ضعف‌های دیگری هم به چشم می‌خورد، برداشت وفادارانه‌ای رمان اصلی (نوشته‌ی پیتر اس. بیگل) نیست، شخصیت‌پردازی خوبی ندارد و سبک هنری آن اگرچه قابل‌اعتنا است اما جذابیت و شادابی چهل سال پیش را ندارد.
۷- تیتان ای.ئی (Titan A.E)
- سال انتشار: ۲۰۰۰
- کارگردان: دان بلات، گری گولدمن
- صداپیشگان: مت دیمون، بیل پولمن، جان لگویزمائو، ناتان لین، جنین گرافلو، درو بریمور، دیوید لندر
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶.۶ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۵۰ از ۱۰۰
«تیتان ای‌ئی» آخرین محصول استودیوی انیمیشن‌سازی فاکس پیش از تعطیلی بود و متاسفانه یک پایان تلخ را برای آنها رقم زد. قصه در جهانی اتفاق می‌افتد که کره‌ی زمین نابود شده است و ما با کِیل تاکر (مت دیمون) همراه می‌شویم که یک نقشه‌ی مرموز را پیدا می‌کند و حالا باید نسل بشر را از انقراض نجات دهد. فیلم از یک تیم صداپیشگی خوب بهره می‌برد اما حتی این چهره‌های سرشناس هم نتوانستند به فروش آن کمک کنند و تیتان ای‌ئی با بودجه‌ی ۹۰ میلیون دلاری، تنها ۳۶ میلیون دلار فروخت.
فیلم شاید حالا نوستالژیک به نظر برسد اما از نظر بصری، کهنه و منسوخ است. ایده‌های سازندگان در تئوری جذاب بود، اینکه سبک انیمیشنی سنتی را با سی‌جی‌آی (تصویر تولیدشده توسط کامپیوتر) تلفیق کنند اما نتیجه‌ی نهایی چندان تحسین‌برانگیز از آب در نیامده است. طراحی شخصیت‌ها هم قابل‌دفاع نیست و آنها جذابیتی ندارد. فیلم در کنار یک فیلم‌نامه‌ی ضعیف، لحن نامشخصی دارد و دان بلات و گری گولدمن موفق نشده‌اند میان عناصر درام و علمی-تخیلی تعادل ایجاد کنند.
۶- بندانگشتی (Thumbelina)
- سال انتشار: ۱۹۹۴
- کارگردان: دان بلات، گری گولدمن
- صداپیشگان: جودی بنسون، جو لینچ، گیلبرت گوتفرید، کارول چانینگ، جان هرت، باربارا کوک، کنت مارس
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶.۲ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۳۸ از ۱۰۰
دان بلات انیمیشن‌ساز خوش‌ذوقی است، اوج هنر او را در «آناستازیا» (۱۹۹۷) مشاهده می‌کنید اما با «بندانگشتی» هم موفق شده است تا یک اثر کودکانه‌ی دلنشین بسازد. قصهی عاشقانه‌ی یک دختر کوچک و یک شاهزاده، مخاطب کودک را راضی می‌کند اما بزرگسالان با عناصر نامتعارف و حتی زن‌ستیزانه‌ای روبه‌رو خواهند شد (که البته ناخواسته بوده است و سازندگان چنین هدفی نداشته‌اند). اینکه شخصیت مونث قصه چیزی جز ازدواج نمی‌خواهد، نگاهی تک‌بعدی به زن است و چند سکانس دیگر هم وجود دارد که شخصیت‌های فرعی می‌خواهند دخترک را مجبور به ازدواج کنند. در نتیجه، عناصر مسمومی در فیلم وجود دارد که می‌تواند به کودک، درس‌های غلطی را آموزش دهد.
انیمیشن از نظر بصری هم فاصله‌ی زیادی با آثار شاخص دهه‌ی ۹۰ میلادی دارد و سازندگان توجه زیادی به جزئیات نداشته‌اند. بندانگشتی به قصهی اصلی هانس کریستیان آندرسن نه تنها چیزی اضافه نمی‌کند بلکه پیام‌های آن را بهدرستی ارائه نمی‌دهد. با این حال، ضعف اصلی فیلم را باید همان برداشت کلیشه‌ای از نقش‌های جنسیتی بدانیم (ضمن اینکه شخصیت زن قصه بیش از حد به شاهزاده تکیه کرده است).
۵- فردی قورباغه (Freddie the Frog)
- سال انتشار: ۱۹۹۲
- کارگردان: جان آسفسکی
- صداپیشگان: بن کینگزلی، جنی اگاتر، برایان بلسد، بیلی وایتلا، جان سشنز، فیلیس لوگان، نایجل هاثورن، مایکل هوردرن
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۵.۱ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۴۰ از ۱۰۰
«فردی قورباغه» یک انیمیشن ماجراجویی-جاسوسی است و قصهی یک مامور ویژه را روایت می‌کند که باید جلوی عمه‌ی سارق شیطانی‌اش را بگیرد. فیلم شخصیت‌های سرگرم‌کننده‌ای دارد و از آن کارتون‌های اصیل دهه‌ی ۹۰ میلادی است. با وجود این، عناصری در فیلم دیده می‌شود که حالا توهین‌آمیز به حساب می‌آیند. اکثر انیمیشن‌ها شوخی‌هایی دارند که برای جلب نظر مخاطب بزرگسالان طراحی شدهاند اما فردی قورباغه در این زمینه افراط به خرج می‌دهد.
کیفیت انیمیشنی فردی قورباغه حتی در دهه‌ی ۹۰ میلادی مورد انتقاد قرار گرفت و حالا به مراتب بدتر به نظر می‌رسد. قصه گیج‌کننده و مبهم است و سازندگان تنها به استفاده از کلیشه‌ها بسنده کرده‌اند، صداپیشگی ضعیف است و همان‌طور که بالاتر هم اشاره شد، به خاطر افراط‌گری در شوخی‌های بزرگسالانه، مشخص نیست مخاطب هدف انیمیشن چه کسی است زیرا اگر این شوخی‌ها را کنار بگذاریم، فیلم منحصرا برای کودکان ساخته شده است.
- ۱۰ فیلم و انیمیشن علمی-تخیلی کودکانه که باید تماشا کنید
- ۸ دنباله برتر انیمیشن‌های دیزنی که در سینماها اکران نشدند
- ۸ فیلم و انیمیشن که بر اساس اسباب‌بازی‌ها ساخته شدهاند
۴- بئوولف (Beowulf)
- سال انتشار: ۲۰۰۷
- کارگردان: رابرت زمکیس
- صداپیشگان: ری وینستون، آنتونی هاپکینز، آنجلینا جولی، جان مالکوویچ، رابین رایت، کریسپین گلاور، کستاس مندیلر
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶.۳ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۷۱ از ۱۰۰
«بئوولف» در دوره‌ی اکران یک فیلم جریان‌ساز به حساب می‌آمد و وعده‌ی آغاز فصل تازه‌ای را برای تکنولوژی‌های سینمایی می‌داد، وعده‌ای که دو سال بعد با «آواتار» (۲۰۰۹) به حقیقت تبدیل شد. قصه درباره‌ی قهرمان قدرتمندی است که تصمیم می‌گیرد به مردم یک دهکده کمک کند و در مقابل هیولایی قرار بگیرد که سال‌هاست آرامش را از آنها گرفته است.
با اینکه قصه راضی‌کننده هستند اما انیمیشن‌های فیلم گاهی شما را آزار می‌دهند و غیرطبیعی هستند. انیمیشن دیجیتالی در این برهه هنوز به سطح قابل‌قبولی نرسیده بود و ضعف‌های آن در بئوولف واضح است. شخصیت‌های انسان فیلم اگرچه شبیه انسان واقعی هستند اما واقع‌گرایانه به نظر نمی‌رسند و مخاطب را مضطرب می‌کنند. رابرت زمکیس فیلم را منحصرا با جلوه‌های ویژه رایانه‌ای ساخته است که این مسئله اجازه نمی‌دهد بیننده در این جهان زیبا اما بی‌احساس غرق شود. در کنار سکانس‌های خشن و جنسی بی‌معنا، توجه بیش از حد به سکانس‌های اکشن، شخصیت‌پردازی را هم به حاشیه رانده است.
۳- سفر دریایی اسرارآمیز (The Magic Voyage)
- سال انتشار: ۱۹۹۲
- کارگردان: مایکل شومن
- صداپیشگان: میشائل هابک، کاتیا نوتکه، کریستین شولت، اریک ویسن، لوتز مکنزی، کریس هاولند
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۳.۵ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۲۵ از ۱۰۰
«سفر دریایی اسرارآمیز» برداشتی آزاد از ماجراجویی‌ها و سفرهای کریستف کلمب است. ما با کلمب همراه می‌شویم که در کنار دوستش پیکو، به دنبال سرزمین‌های جدید و پرنسسی به نام مریلین است. اما در حین این سفر، اعضای خدمه‌ی کشتی نسبت به کلمب دچار تردید می‌شوند و امیدی ندارند که چیز تازه‌ای کشف کنند؛ همزمان یک موجود شیطانی هم به آنها حمله می‌کند تا شرایط پیچیده‌تر شود. دلایل منسوخ شدن فیلم واضح است، اولین مشکل شاید این باشد که کلمب را آدمی دوست‌داشتنی و مهربان ترسیم می‌کند، مردی که در واقعیت، یکی از عوامل اصلی استعمار آمریکا توسط اروپا و کشتار میلیون‌ها بومی در نظر گرفته می‌شود.
کیفیت انیمیشنی سفر دریایی اسرارآمیز هم در پایین‌ترین سطح قرار دارد و حتی از انیمیشن‌های زمانه‌اش عقب‌تر است. همه‌چیز سطحی طراحی شده و سازندگان استانداردهای اولیه‌ی انیمیشن‌سازی را رعایت نکرده‌اند. در کنار خط داستانی آشفته، همانند بسیاری از آثار این فهرست، مخاطب هدف انیمیشن نیز مشخص نیست و به شکلی ساخته شده است که نه مخاطب بزرگسان را جذب می‌کند و نه برای مخاطب کودک جذابیت خاصی دارد.
۲- ۹
- سال انتشار: ۲۰۰۹
- کارگردان: شین آکر
- صداپیشگان: الایجا وود، جان سی. ریلی، جنیفر کانلی، کریستوفر پلامر، کریسپین گلاور، مارتین لاندائو، فرد تاتاسکیوره
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۵۸ از ۱۰۰
بازاریابی گمراه کننده و یک داستان بیش از حد پیچیده باعث شد تا انیمیشن «۹» مورد توجه قرار نگیرد و در گیشه شکست بخورد. قصه درباره‌ی چند ربات عروسکی کوچک است که می‌خواهند یک جهان آخرالزمانی را از دستان ماشین‌های بزرگ نجات دهند. با اینکه مخاطب هدف فیلم بزرگسالان است اما شخصیت‌های تک‌بعدی و یک فیلم‌نامه‌ی سردرگم باعث شد تا ۹ به اثری معمولی تبدیل شود که حالا حتی ضعیف‌تر هم در نظر گفته می‌شود.
خط داستانی مبهم، عدم استفاده از پتانسیل مضامین تلخ و جدی قصه (ماهیت انسان، پیامدهای جنگ و غیره) و دیالوگ‌های معدود را باید نقاط ضعف این فیلم بدانیم. ۹ از نظر انیمیشنی کیفیت چندان بدی ندارد اما سبک هنری آن این روزها دیگر منحصربهفرد محسوب نمی‌شود.
۱- فیلم زنبور (Bee Movie)
- سال انتشار: ۲۰۰۷
- کارگردان: استیو هیکنر، سایمون جی. اسمیت
- صداپیشگان: جری ساینفلد، رنی زلوگر، متیو برودریک، جان گودمن، پاتریک واربرتون، کریس راک
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶.۱ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۴۹ از ۱۰۰
حتی جری ساینفلد افسانه‌ای هم نتوانست «فیلم زنبور» را نجات دهد و دلایل شکست آن مشخص است. فیلم زنبور در نگاه اول شبیه انیمیشن‌های کودکانه‌ی کلاسیک به نظر می‌رسد و حتی تبلیغات آن وعده‌ی چنین چیزی را می‌دهند اما فیلم به مسیر متفاوتی می‌رود. ایده‌ی یک زنبور مذکر جوان که در زندگی‌اش به دنبال معنا می‌گردد شاید کلیشه‌ای باشد اما نظر کودک را جلب می‌کند. با این حال، فیلم به تدریج از مخاطب کودک فاصله می‌گیرد و تمرکز ویژه‌ای روی شوخی‌های بزرگسالانه دارد تا همانند سفر دریایی اسرارآمیز، مشخص نباشد که سازندگان چه هدفی را دنبال می‌کرده‌اند.
در کنار عناصر داستانی بی‌منطق و شخصیت‌های تک‌بعدی، سازندگان موفق نشده‌اند تا پیام‌های مهم قصه پیرامون اهمیت طبیعت را بهدرستی عرضه کنند. فیلم زنبور از نظر کیفی هم می‌توانست بهتر باشد و ضعف‌های آن در طراحی شخصیت‌های انسان نمایان می‌شود. استیو هیکنر و سایمون جی اسمیت پتانسیل‌های تیم صداپیشگی درجه‌یک انیمیشن را نیز به کلی هدر داده‌اند.
منبع: CBR