انیمه تجربی در دهه‌ی ۹۰ میلادی بسیار مورد توجه قرار گرفت، آثاری که بعدها نه تنها در ژاپن بلکه در تمام دنیا توانستند تحول بزرگی در دنیای انیمیشن‌سازی به وجود آورند. تأثیرگذاری این انیمه‌های تجربی بر فرنچایزها و ژانرها باعث شد که تبدیل به یک میراث ماندگار در جهان فیلم‌سازی شوند. در این مقاله با ۷ انیمه نامتعارف و ساختارشکن که در دوران عرضه چندان دیده نشدند آشنا می‌شوید.
۱- نئون جنسیس اونگلیون (Neon Genesis Evangelion)
- سال پخش: ۱۹۹۵
انیمه «نئون جنسیس اونگلیون» شروع‌کننده‌ی مسیر جدید و تازه‌ای در انیمیشن‌های تجربی بود. فضاسازی اثر نمایشی از شخصیت‌های ربات‌‌گونه با تمرکز بر ژانر اکشن است. درون‌مایه‌ی این انیمیشن با تکیه بر مفهایم انسانی و معنای عمیقی در لایه‌های درونی خود بنا شده است که مسائل مهم و دغدغه‌برانگیزی مانند مرگ، گناه و کودک آزاری را کاملا به شکل سورئال روایت می‌کند.
حضور مبارزات گسترده‌ای برای حفظ بشر با ایجاد حس دوگانه‌ی امید و ناامیدی به دلیل تهدیدهای محیط بیرونی از ویژگی مهم و اصلی قصه‌ی این اثر به شمار می‌رود. همچنین تقابل محدودیت‌های ذهن انسان در برابر قدرت بالای تکنولوژی از دیگر عناصر مهمی است که مدام در طی حوادث و موقعیت‌ها آن را می‌بینیم.
۲- گربههای سامورایی (Samurai Pizza Cats)
- سال پخش: ۱۹۹۰
«گریه‌‌های سامورایی» شخصیت‌های ابرقهرمان باهوشی به نظر می‌رسیدند که به تقلید از انیمیشن «لاک‌پشت‌های نینجا» طراحی شده بودند و هدف و ماموریت مهم آن‌ها در این انیمه، مراقبت از انسان‌ها بود. داستان اثر در بستر شهر توکیو با ادغامی از فرهنگ ژاپن فئودالیسم و معاصر روایت می‌شود، بلکه یک دنیای مجزا و جدید را برای قصه‌ی خود ساخته باشد.
بیشتر شوخی‌طبعی‌های سیاسی و اجتماعی که در رفتار شخصیت‌ها و حتی سیر اتفاقات رقم می‌خورد را فقط بزرگسالان متوجه می‌شدند؛ پس احتمالا این انیمه فقط برای رده‌های سنی بالاتر ساخته شده است. علاوه بر این گربههای سامورایی انواع کلیشه در انیمه‌ها را از جمله ابرقهرمانانی که در داخل و خارج از لباس یکسان دیده می‌شدند، مورد تمسخر قرار می‌داد.
- ۱۰ قهرمان کودک محبوب دنیای انیمه
۳- سیلور مون (Sailor Moon)
- سال پخش: ۱۹۹۳
سریال درام «نگهبانان زیبا سیلر مون»، دیالوگ‌های مفهومی و ارزشمندی را در خود جای داده که مفاهیم پنهان شده در آن نگاهی عمیق به مسائل زندگی جوانان دارد. قصه ضمن ارائه‌ی شخصیت‌های منحصربه‌فردی از دختران جادویی، از عناصر مهمی نیز برخوردار است.
در جهان کلی نگهبانان زیبا سیلر مون مولفه‌های تکراری که در اکثر داستان‌ها می‌بینیم، نقش بسیار کمرنگی دارند، بنابراین توانسته با جهان و موقعیت‌ها برخوردی تازه داشته باشد. اما در توصیف واضح و روشن درباره‌ی خیلی از موارد به خوبی عمل نکرده است؛ طوری که مخاطب نهایتا پس از یک فصل کامل و درگیر شدن با باورهای پراکنده‌ی‌ای که درون شخصیت‌ها و روایت قرار گرفته، متوجه می شود که شخصیت اصلی، یک شاهزاده خانم است.
طی مبارزه‌ی شخصیت‌ها با شیاطین و ارواح شیطانی آن‌ها نقش ابرقهرمان را ایفا می‌کردند، درحالی که در زندگی واقعی و روزمره‌ی خود نیز سعی داشتند کار درست را انجام دهند که معمولا این دوگانگی در نحوه پایان مبارزات‌شان منعکس می‌شد. کل تمرکز این انیمه بر موجودی بیگانه به نام فیوره است که روی زمین آمده و گذشته‌ای با یک شخصیت به نام مامورو دارد.
۴- نادیا: راز آب آبی (Nadia: The Secret of Blue Water)
- سال پخش: ۱۹۹۱
«راز آب آبی» انیمه‌ای در ژانر استیم پانک است که بر مبنای افسانه‌های باستانی روایت می‌شود و در دو فصل پخش شد. این سریال به دلیل فرایندی جذاب که در برخورد با راز و رمزها و همچنین ماجراجویی‌ها دارد، توانست در زمان خود تاثیر بسزایی بر مخاطبین بگذارد.
با پیشروی و شدت گرفتن اتفاقات داستان، ماجراجویی‌ها به مراتب فراتر از حل اسرار باستانی و جلوگیری از تسلط بر جهان پیش می‌رود و بدین دلیل معنا و ظرافت‌های بیشتری در اثر گنجانده می‌شود، بنابرین رده‌ی سنی بزرگسال هم می‌تواند مخاطب آن باشد.
۵- شبح درون پوسته (Ghost in the Shell)
- سال اکران: ۲۰۱۷
به جرات می‌توان گفت که یکی از تاثیرگذارترین انیمه‌های تمام دوران، «شبح درون پوسته» است. شخصیت نمادین و مهم این انیمه، موکوتو کوساناگی است که به او لقب سرگرد را داده‌اند. تنها عضو باقی مانده از بدن این شخصیت مغزش است که همین علتی بر بحران و ناآرامی‌های درونیش می‌شود.
ویژگی‌ای که بیشتر از همه باعث درخشش این اثر شد، محبوبیت و توسعه‌ی دوباره‌ی ژانر سایبرپانک بود به گونه‌ای که بعدها الهام‌بخش فیلم ماتریکس نیز شد. همچنین فرانچایزی را ایجاد کرد که شامل پیش درآمد اسپین‌آف تا بازی‌های ویدیویی می‌شد.
- ۲۰ انیمه روان‌شناختی برتر که باید تماشا کنید
۶- چشم‌انداز اسکافلون (The Vision of Escaflowne)
- سال پخش: ۱۹۹۶
«چشم انداز اسکافلون»، انیمه تجربی دیگری است که از ژانر استیم پانک برای خلق روایت خود بهره برد که در آن برداشتی جدید از ژانر ایسکای (isekai) ارائه شد. به عبارت دیگر در یک جهان خیالی و ساختگی، شخصیت اصلی با عمل جادویی خاصی می‌تواند به دنیاهای دیگر برود.
ایده‌ی نوآورانه‌ی این سریال یک دستگاهی است که می‌تواند سرنوشت را به طور کامل بسازد یا تغییر دهد. ویژگی دیگری که بر معنای عمیق فیلم افزوده و هنوز هم آن را متمایز جلوه می‌دهد، برخورد زیبایی‌شناسانه‌ی خاص و اتمسفر عجیب آن محسوب می‌شود که در راستای شکل‌گیری داستان‌هایی با مضمون پیچیده و کاملا مفهومی قرار گرفته و در نهایت باعث شده سریال بیشتر به جای شباهت به «آلیس در سرزمین عجایب»، یادآور حس و حالی از جهان «بازی تاج و تخت» برای مخاطبان باشد.
۷- آبی تمام عیار (Perfect Blue)
- سال اکران: ۱۹۹۷
هنگامی که نام ساتوشی کن به عنوان کارگردان در میان باشد، احتمالا با یک انیمه تجربی و شاخص طرف هستیم. انیمه‌ی «آبی تمام عیار»، نمونه‌ای درخشان از بازی با جلوه‌های بصری و موسیقی محسوب می‌شود؛ زیرا هدف از این کار به چالش کشیدن ادراک ببیننده در سطح عمیقی‌تری است تا بتواند یک تجربه‌ی زیستی را از نحوه‌ی زندگی شخصیت اصلی به مخاطب انتقال دهد.
داستان فیلم درباره‌ی میما، ستاره‌ی سابق موسیقی است که در گذشته آسیب روانی شدیی دیده است و اکنون تلاش می‌کند تا وارد مرحله‌‌ی تازه‌ای از زندگی‌اش شود. همین آسیب روانی او که رنج بسیاری را برایش به همراه می‌آورد به تنهایی داستان فیلم را تا حدی ترسناک کرده، اما بدترین اتفاق هنوز در راه است و احتمالا نمی‌توانید آن را پیش‌بینی کنید.
منبع: Gamerant