یکی از روش‌های اصلی برای درمان کبد چرب، دنبال کردن رژیم غذایی مناسب و ایجاد تغییراتی در سبک زندگی است. اما کبد چرب چیست؟ در واقع دو نوع بیماری کبد چرب وجود دارد؛ الکلی و غیرالکلی. بیماری کبد چرب افراد زیادی را تحت تأثیر قرار داده است و یکی از علل اصلی نارسایی کبد به شمار می‌رود. بیماری کبد چرب غیرالکلی بیشتر افرادی را درگیر می‌کند که چاق هستند، سبک زندگی غیرفعالی دارند و مقدار زیادی مواد غذایی فرآوری شده مصرف می‌کنند. در این مقاله از دیجی‌کالا مگ لیستی از مواد غذایی مفید و مضر برای کبد چرب را برایتان آماده کرده‌ایم. علاوه بر این، روش‌های خانگی برای درمان کبد چرب را در اختیارتان قرار داده‌ایم. اگر شما هم به این بیماری مبتلا هستید، مقاله‌ی امروز را از دست ندهید.
برای کبد چرب چه بخوریم؟
بیماری کبد چرب همان‌طور که از نامش مشخص است، در اثر وجود چربی زیاد در کبد ایجاد می‌شود. کبد در بدن فرد سالم به از بین بردن سموم و تولید پروتئین دستگاه گوارش کمک می‌کند. بیماری کبد چرب به کبد آسیب می‌زند و اجازه نمی‌دهد آن‌طور که باید کار کند. ابتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی در افراد مبتلا به چاقی، دیابت نوع ۲، کلسترول بالا و فشار خون بالا رایج‌تر است. در مجموع نکات زیر باید در رژیم غذایی کبد چرب رعایت شود:
- مصرف مقدار زیادی میوه و سبزیجات
- دریافت فیبر گیاهی زیاد از طریق مصرف حبوبات و غلات سبوس‌دار
- محدود کردن مصرف قند، نمک، چربی ترانس، کربوهیدرات تصفیه شده و چربی اشباع شده
رژیم غذایی که حاوی چربی و کالری کمی باشد، میتواند به کاهش وزن و کم کردن احتمال ابتلا به کبد چرب کمک کند.
رژیم غذایی برای کبد چرب
اگر به بیماری کبد چرب مبتلا هستید، ۱۱ ماده‌ی غذایی که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم را در رژیم غذایی خود جای دهید.
۱. قهوه برای کاهش آنزیم‌های غیرطبیعی کبد
مطالعات نشان می‌دهند افرادی که قهوه می‌نوشند، در مقایسه با کسانی که این نوشیدنی کافئین‌دار را نمی‌خورند، کمتر دچار آسیب کلیوی می‌شوند. به نظر می‌رسد قهوه میزان آنزیم‌های غیرنرمال کبد را در افرادی که در معرض ابتلا به کبد چرب قرار دارند، کاهش می‌دهد.
- ۱۶ ضرر کافئین که شاید به گوشتان نخورده باشد
۲. سبزیجات برای پیشگیری از تجمع چربی و درمان کبد چرب
در مطالعه‌ی حیوانی انجام شده روی موش‌ها نشان داده شد که کلم‌بروکلی از جمع شدن چربی در کبد جلوگیری کرد. مصرف مقدار بیشتری از سبزیجات مثل اسفناج، کلم‌بروکسل و کلم‌پیچ میتواند به کاهش وزن هم کمک کند. سبزیجات را می‌توانید به روش‌های مختلف در رژیم غذایی خود اضافه کنید. برای مثال می‌توانید با آن‌ها اسموتی درست کرده یا از آن‌ها در تهیه‌ی سالاد استفاده کنید.
۳. ماهی برای کاهش التهاب و میزان چربی
ماهی‌های چرب مثل ماهی‌های سالمون، ساردین، ماهی تن و ماهی قزل‌آلا مقدار زیادی اسیدهای چرب امگا ۳ دارند. اسیدهای چرب امگا ۳ می‌توانند سطح چربی کبد را بهبود ببخشند و التهاب را کاهش دهند.
- ۱۷ خاصیت اسیدهای چرب امگا ۳ بر اساس پژوهش‌های علمی
۴. جو دوسر برای بهبود سطح انرژی
کربوهیدرات‌های موجود در غلات سبوس‌دار مثل جو دوسر به بدن انرژی می‌دهند. فیبر موجود در آن‌ها هم شما را سیر می‌کنند که این موضوع میتواند به حفظ وزن در محدوده‌ی سالم کمک کند.
۵. گردو برای بهبود عملکرد کبد و درمان کبد چرب
مغزها حاوی مقدار زیادی اسیدهای چرب امگا ۳ هستند. تحقیقات به این نتیجه رسیده‌اند که افراد مبتلا به کبد چرب که گردو می‌خورند، بهبود عملکرد کبد را تجربه می‌کنند.
۶. آووکادو برای کمک به محافظت از کبد
آووکادو مقدار زیادی چربی‌های سالم دارد. تحقیقات عنوان می‌کنند که این میوه‌ی سبز رنگ حاوی ترکیبات شیمیایی است که ممکن است سرعت آسیب دیدن کبد را کاهش دهند. این میوه سرشار از فیبر است که میتواند به کاهش وزن کمک کند. آووکادو را به روش‌های خلاقانه‌ای می‌توانید در رژیم غذایی خود جای دهید. به‌طور مثال می‌توانید با آن سالاد درست کرده یا صبح‌ها آن را به همراه نان تست و نیمرو نوش جان کنید.
۷. شیر و سایر محصولات لبنی کم‌چرب برای محافظت از کبد در برابر آسیب دیدن
محصولات لبنی حاوی مقدار زیادی پروتئین وی هستند که بر اساس نتایج یک مطالعه در سال ۲۰۱۱ ممکن است از کبد در برابر آسیب‌های بیشتر جلوگیری کند.
۸. تخم آفتاب‌گردان برای دریافت ویتامین ای
تخم آفتاب‌گردان مقدار زیادی ویتامین ای دارد که یک آنتی‌اکسیدان است و ممکن است از کبد در برابر بیشتر آسیب دیدن محافظت کند.
۹. روغن زیتون برای کنترل وزن و درمان کبد چرب
این روغن سالم حاوی مقدار زیادی اسیدهای چرب امگا ۳ است. روغن زیتون در مقایسه با مارگارین یا کره برای پخت‌وپز سالم‌تر است. تحقیقات به این نتیجه رسیده‌اند که روغن زیتون سطح آنزیم‌های کبد را کم کرده و وزن را کنترل می‌کند. به جای استفاده از سس مایونز که مضرات زیادی برای سلامتی بدن دارد، با روغن زیتون، سرکه‌ی سیب و مقداری نمک و فلفل یک سس سالم درست کنید و روی سالاد خود بریزید.
۱۰. سیر برای کاهش وزن
سیر نه تنها باعث خوش‌طعم‌تر شدن غذا می‌شود، بلکه مطالعات نشان می‌دهند که مصرف مکمل پودر سیر ممکن است وزن و چربی بدن را در افراد مبتلا به کبد چرب کم کند.
۱۱. چای سبز برای جذب کمتر چربی و درمان کبد چرب
داده‌های موجود نشان می‌دهند که چای سبز میتواند جذب چربی را کمتر کند؛ با این حال نتایج در این زمینه قطعی نیستند. تحقیقات در حال بررسی اثرات چای سبز روی بهبود عملکرد کبد و کاهش ذخایر چربی در کبد هستند. چای سبز خواص متعددی برای سلامتی بدن دارد که از جمله‌ی آن‌ها می‌توانیم کاهش سطح کلسترول خون، کاهش وزن و کمک به بهتر خوابیدن را نام ببریم.
مواد غذایی که افراد مبتلا به کبد چرب نباید بخورند
اگر به کبد چرب مبتلا هستید، باید از مصرف بعضی از مواد غذایی اجتناب کرده و مصرف بعضی دیگر را محدود کنید. این خوراکی‌ها معمولا منجر به افزایش وزن و بالا رفتن سطح قند خون می‌شوند. در ادامه به ۵ نمونه از این اقلام اشاره می‌کنیم.
۱. قند اضافه شده
از مواد غذایی شیرین مثل کیک، بیسکوییت، نوشابه و آب‌میوه دوری کنید. شاید از دیدن نام آب‌میوه در میان مواد غذایی ذکر شده تعجب کنید، چون آب‌میوه معمولا به اشتباه یک نوشیدنی سالم تلقی می‌شود، اما واقعیت این است که این نوشیدنی مقدار زیادی قند دارد. سطح بالای قند خون جمع شدن چربی در کبد را افزایش می‌دهد.
۲. مواد غذایی سرخ شده
مواد غذایی سرخ شده مضرات زیادی برای سلامتی بدن دارند. اگر دچار کبد چرب هستید، باید چنین مواد غذایی را از رژیم غذایی خود حذف کنید، چون چربی و کالری زیادی دارند.
۳. نمک
خوردن مقدار زیادی نمک میتواند باعث شود بدن مقدار زیادی آب نگه دارد. مصرف سدیم را به ۱۵۰۰ میلی‌گرم در روز محدود کنید.
۴. پاستا، نان و برنج سفید
زمانی که نان و برنج سفید هستند، یعنی آرد استفاده‌شده در آن‌ها به‌شدت فرآوری شده است که این موضوع میتواند قند خون را بالا ببرد.
۵. گوشت قرمز
گوشت قرمز مقدار زیادی چربی اشباع شده دارد که برای افراد مبتلا به کبد چرب ممنوع است. اگر به این بیماری مبتلا هستید، از مصرف گوشت قرمز خودداری کنید.
برنامه‌ی غذایی یک روزه برای بیماران مبتلا به کبد چرب
اگر به بیماری کبد چرب مبتلا هستید، باید رژیم غذایی را دنبال کنید که شبیه به رژیم غذایی پایین است.
صبحانه
- جو دوسر به همراه دو قاشق غذاخوری کره‌ی بادام و یک تکه موز
- یک فنجان قهوه با شیر کم‌چرب یا شیر خشک
ناهار
- سالاد اسفناج به همراه سس تهیه شده با سرکه‌ی بالزامیک و روغن زیتون
- مرغ گریل شده
- سیب‌زمینی آبپز
- یک فنجان کلم‌بروکلی، هویج و سبزیجات دیگر
- سیب
- شیر
میان وعده
- تکه‌های سیب که روی آن‌ها کره‌ی بادام‌زمینی مالیده شده است.
- حمص با سبزیجات خام مثل هویج یا کرفس
شام
- سالاد لوبیا
- ماهی سالمون گریل شده
- یک فنجان کلم‌بروکلی بخارپز
- یک فنجان توت
- یک لیوان شیر
روش‌های خانگی برای درمان فوری کبد چرب
برای درمان فوری بیماری کبد چرب می‌توانید علاوه بر رعایت رژیم غذایی مناسب، از روش‌های خانگی زیر کمک بگیرید.
۱. وزن اضافی خود را کم کنید
کاهش وزن کلید بهبود علائم کبد چرب غیرالکلی است.
توصیه می‌شود افراد مبتلا برای درمان خانگی کبد چرب، ۳ تا ۵ درصد از وزن بدنشان را کاهش دهند تا تجمع چربی در کبدشان کم شود. نشان داده شده که کاهش وزن ۷ تا ۱۰ درصدی میتواند علائم کبد چرب غیرالکلی مثل التهاب و فیبروزی کبدی را کم کند. بهترین روش برای کاهش وزن، تعیین اهداف کوتاه‌مدت و معقول است.
دنبال کردن روش‌های سختگیرانه‌ی کاهش وزن در بلندمدت دشوار است و هیچ کمکی به شما نمی‌کند. رژیم‌های سختگیرانه می‌توانند فشار بیشتری به کبد وارد کنند. قبل از اینکه برای کاهش وزن رژیم بگیرید، با پزشک مشورت کنید تا از بی‌خطر بودن آن مطمئن شوید.
۲. رژیم غذایی مدیترانه‌ای را دنبال کنید
تحقیق انجام شده در سال ۲۰۱۷ عنوان کرد که رژیم غذایی مدیترانه‌ای ممکن است چربی کبد را حتی بدون کاهش وزن کم کند. علاوه بر این رژیم غذایی مدیترانه‌ای به درمان عارضه‌های مرتبط با کبد چرب غیرالکلی از جمله کلسترول بالا، دیابت نوع ۲ و فشار خون بالا کمک کند. این برنامه‌ی غذایی شامل مواد غذایی گیاهی مثل میوه‌های تازه، سبزیجات و حبوبات، همچنین چربی‌های سالم می‌شود. در ادامه به‌طور خلاصه به اقلام موجود در رژیم غذایی مدیترانه‌ای اشاره می‌کنیم.
- میوه‌ها و سبزیجات مثل انواع توت‌ها، سیب، پرتقال، موز، خرما، انجیر، گرمک، سبزیجات دارای برگ سبز، کلم‌بروکلی، فلفل، سیب‌زمینی شیرین، هویج، کدو، خیار، بادمجان و گوجه‌فرنگی
- حبوبات از جمله عدس، لوبیا و نخود
- منابع چربی‌های سالم مانند روغن زیتون فوق بکر، دانه‌ها و مغزها، آووکادو و زیتون
- ماهی، مرغ و تخم‌مرغ
- غلات سبوس‌دار مثل سریل، کینوا، برنج قهوه‌ای و نان گندم
۳. قهوه بنوشید
تحقیق انجام شده در سال ۲۰۱۶ نشان داد که قهوه فوایدی برای کبد دارد. این نوشیدنی پرطرفدار تولید نوعی از آنزیم‌های کبد را تحریک می‌کند که باور بر این است که با التهاب مبارزه می‌کنند. این تحقیق به این نتیجه رسید که افراد مبتلا به کبد چرب غیرالکلی که به‌طور منظم قهوه مصرف می‌کردند، کاهش آسیب کبدی را تجربه کردند. هر روز دست‌کم دو تا سه فنجان قهوه بنوشید تا خطر ابتلا به بیماری کبدی در شما کاهش پیدا کند. قهوه‌ی تلخ بهترین گزینه است، چون چربی یا قند اضافه شده ندارد.
۴. فعالیت بدنی داشته باشید
بر اساس نتایج تحقیق انجام شده در سال ۲۰۱۷، بیماری کبد چرب غیرالکلی با سبک زندگی غیرفعال ارتباط دارد. علاوه بر این فعالیت نداشتن منجر به دیگر عارضه‌های مرتبط با بیماری کبد چرب غیرالکلی مثل بیماری قلبی، دیابت نوع ۲ و چاقی می‌شود. اگر به بیماری کبد چرب غیرالکلی مبتلا هستید، برای درمان فوری کبد چرب باید فعالیت داشته باشید.
می‌توانید هدف خود را ورزش کردن با شدت متوسط به مدت دست‌کم ۱۵۰ دقیقه در هفته قرار دهید. این یعنی پنج بار در هفته روزی ۳۰ دقیقه ورزش کنید. لازم نیست برای این کار به باشگاه بروید یا ورزش‌های با شدت بالا را انجام دهید. می‌توانید پنج روز در هفته روزی نیم ساعت پیاده‌روی سبک کنید. همچنین باید مدت زمانی که می‌نشینید را کم کنید.
۵. مکمل‌های امگا ۳ را مصرف کنید
بعضی از انواع چربی‌ها می‌توانند برای سلامتی بدن مفید باشند. اسیدهای چرب امگا ۳ چربی‌های چند غیراشباع موجود در غذاهایی مثل ماهی چرب، مغزها و دانه‌ها هستند. این چربی‌ها برای سلامت قلب مفید هستند. توصیه می‌شود افراد مبتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی این چربی‌ها را مصرف کنند. یک بررسی روی چندین مطالعه در سال ۲۰۱۶ به این نتیجه رسید که مصرف مکمل امگا ۳ میتواند چربی کبد را کاهش دهد و سطح کلسترول خون را بهبود ببخشد. درباره‌ی دوز مکمل امگا ۳ با پزشک مشورت کنید.
۶. از محرک‌های شناخته شده‌ی کبد دوری کنید
بعضی از ترکیبات می‌توانند به کبد فشار وارد کنند. از جمله‌ی این ترکیبات می‌توانیم داروهای بدون نسخه‌ی پزشک، بعضی از ویتامین‌ها و مکمل را نام ببریم. اگر دچار بیماری کبد چرب هستید، قبل از مصرف هرگونه داروی بدون نسخه، ویتامین یا مکمل با پزشک مشورت کنید.
۷. با پزشک درباره‌ی ویتامین ای مشورت کنید
ویتامین ای یک آنتی‌اکسیدان است که شاید التهاب ناشی از بیماری کبد چرب غیرالکلی را کاهش دهد. بر اساس یک بررسی روی چند مطالعه در سال ۲۰۱۸ درباره‌ی اینکه این مکمل برای چه کسانی مفید است، به تحقیقات بیشتری نیاز است. این روش درمانی ممکن است با بعضی عوارض جانبی همراه باشد. بنابراین قبل از مصرف مکمل ویتامین E با پزشک مشورت کنید تا از مفید و بی‌خطر بودن آن مطلع شوید.
کلام آخر برای درمان کبد چرب
بیماری کبد چرب عارضه‌ای است که افراد زیادی را درگیر کرده است. با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی و رژیم غذایی خود می‌توانید به بهبود این عارضه کمک کنید. در این مقاله از دیجی‌کالا مگ اطلاعات مفیدی را درباره‌ی کبد چرب با شما به اشتراک گذاشتیم. ابتدا به بایدها و نبایدهای غذایی کبد چرب اشاره کردیم. سپس درمان‌های خانگی این بیماری را در اختیارتان قرار دادیم. اگر دچار بیماری کبد چرب هستید، قبل از ایجاد هرگونه تغییر در رژیم غذایی یا سبک زندگی خود با پزشک مشورت کنید تا مطمئن شوید که خطری شما را تهدید نمی‌کند.
منبع: health line, health line