مهمان‌داری و رعایت آداب درست میزبانی برای ما ایرانی‌ها بسیار مهم است و حساسیت‌های خاصی در مورد آن وجود دارد. شب یلدا نزدیک است و در این شب، بسیاری از ما به میهمانی می‌رویم یا برایمان مهمان خواهد آمد. حتی ممکن است مهمانانی از شهرستان داشته باشیم که قرار است چند روزی را در خانه‌ی ما بگذرانند. در این مطلب از دیجی‌کالا مگ، به شما کمک خواهیم کرد تا بهترین پذیرایی را از مهمانانتان داشته باشید.
اصول پذیرایی شب یلدا
مراسم شب یلدا یکی از نمادهای فرهنگی ایرانیان است. در این شب، کوچکترهای فامیل به دیدن بزرگترها رفته و شب را در کنار آن‌ها می‌گذرانند. برای آنکه شب یلدا را در کنار عزیزانتان خاطره‌انگیز کنید، نکات زیر را رعایت کنید.
دعوت رسمی برای مهمانی شب یلدا
اگر قرار است میزبان باشید، روز و مکان میهمانی را به طور دقیق به میهمانتان اعلام کنید. مثلا فقط نگویید شب یلدا تشریف بیاورید، حتما بگویید: «سه شنبه شب که شب یلدا است، از ساعت ۷ منتظرتان هستیم.»
- راهنمای خرید برای شب یلدا
تم میهمانی در شب یلدا
اگر تم خاصی را برای پذیرایی شب یلدا در نظر دارید، به مهمانان اعلام کنید. مثلا بگویید: «تم شب یلدای ما انار است، لطفا سعی کنید با لباس‌های قرمز تشریف بیاورید.»
- از به کار بردن واژه‌های کلی مثل تم یلدایی خودداری کنید، چرا که باعث سردرگمی مهمانان خواهد شد.
خوش‌بو کردن فضا
با قرار دادن گل‌های طبیعی تازه و خوش عطر یا روشن کردن شمع‌های معطر می‌توانید فضای خانه را خوش‌بو کرده و حس بی‌نظیری را به مهمان القا کنید.
برنامه‌ریزی
لیست پذیرایی شب یلدا را از قبل آماده کنید. برای این کار فهرستی دقیق از نام و تعداد مهمانان این شب گردآورده و خانه‌ی خود را قبل از آمدن مهمان‌ها آماده کنید. مثلا اگر مهمانانی دارید که نمی‌توانند روی زمین بنشینند، حتما تعداد صندلی‌ها را چک کنید و اگر تعداد صندلی‌ها کم بود، چند صندلی تهیه کنید.
غذای بچه‌ها
اگر تعداد بچه‌ها زیاد است، می‌توانید یک میز یا سفره مخصوص کودکان حاضر کنید. دقت کنید که بچه‌های کوچک‌تر باید با پدر یا مادر خود غذا بخورند، بنابراین اندازهی میز یا سفره را در نظر بگیرید.
- همچنین اگر نگران کثیف شدن میز یا فرش خود هستید، می‌توانید در قسمتی که کودکان حضور دارند از زیرسفره استفاده کنید.
رومیزی
رومیزی باید تقریبا به اندازهی ۳۱ سانتی‌متر از هر طرف میز آویزان باشد، این عدد استاندارد اندازهی رومیزی است. برای صرف غذا، می‌توانید رومیزی را جمع کرده و یک سفره روی میز بیاندازید.
- دقت کنید که با پایان صرف غذا، سفره را جمع کرده و دوباره رومیزی را روی میز بیاندازید.
ظرف و ظروف پذیرایی شب یلدا
بهتر است از ظروفی برای پذیرایی استفاده کنید که برای همهی مهمانان یکسان باشد. اگر برای سرویس پذیرایی شب یلدا ظرف کافی به تعداد ندارید، می‌توانید اجاره کنید.
- سعی کنید در خرید سرویس‌های غذایی جدید، طرحی را انتخاب کنید که به سرویس قدیمی شما نزدیک باشد. در این صورت، اگر مهمانان شما از تعداد سرویس غذاخوری شما بیشتر بود، می‌توانید از هر دو سرویس استفاده کنید.
گلدان گل روی میز
بهتر است در وسط میز یا سفره، یک گلدان گل متوسط بگذارید. اما دقت کنید که این گل، عطر تندی نداشته باشد؛ چرا که عطر تند گل با بوی غذا قاطی شده و بوی بدی را ایجاد خواهد کرد.
تزیین غذا
تزیین زیبای دیس‌های غذا از تنوع غذایی مهم‌تر است.
تزیین زیبای غذا، جلوه‌ی باشکوهی به میز شما خواهد بخشید. مهم نیست که چند نوع غذا یا دسر درست کرده‌اید، کافی است با زعفران، زرشک، انواع خلال‌ها و… غذاها را تزیین کنید.
ظرف میوه
ظرف میوه را از چند ساعت قبل بچینید و روی میز قرار دهید. برای تزیین میوه‌ها می‌توانید از برگ و گل طبیعی استفاده کنید.
- برای سرو انار، حتما آن را دانه دانه کنید.
- اگر میوه‌ای دارید که جدید است و مهمان با آن آشنایی ندارد، خودتان آن را پوست گرفته و به مهمان تعارف کنید.
- میوه‌های مانده و پلاسیده را به مهمان تعارف نکنید.
بهتر است که از هر نوع میوه یک عدد در بشقاب میوه‌خوری گذاشته و به هر مهمان یک بشقاب بدهید.
صرفه‌جویی در خرید میوه‌ی شب یلدا
شما می‌توانید سالاد میوه درست کنید. با این کار، نیاز نیست که میوه را به تعداد مهمانان تهیه کنید. از طرف دیگر، این نوع پذیرایی بسیار کم‌هزینه است و برای مهمانان نیز خوردن آن راحت‌تر است.
درست کردن سالاد میوه بسیار راحت است. کافی است میوه‌های مختلف را پوست کنده و تکه تکه کنید و روی آن آب کمپوت (مثلا آب کمپوت آناناس) بریزید.
نوشیدنی مناسب برای پذیرایی شب یلدا
در شب‌های سرد پاییزی (مخصوصا در شب یلدا)، نوشیدن چای و انواع دمنوش به شدت پیشنهاد می‌شود. برای بهتر شدن عطر چای، می‌توانید کمی هل یا زعفران به چای اضافه کنید.
اگر دمنوش خاصی را برای مهمان سرو می‌کنید، حتما به مهمان توضیح دهید که چه موادی را به کار برده‌اید، چرا که ممکن است بعضی از دمنوش‌ها برای مهمانان مضر بوده یا حساسیت‌زا باشند.
از یاد نبرید که فنجان‌ها را با سینی تعارف کنید. همچنین بهتر است کمی کشمش، قند، خرما یا نبات را روی میز پذیرایی قرار داده و به مهمانان تعارف کنید. کنار قهوه حتما آب سرو کنید.
تنقلات پذیرایی شب یلدا
حتی‌الامکان از خوراکی‌ها و تنقلاتی در مهمانی شب یلدا استفاده کنید که کالری و حجم بالایی نداشته باشند، چرا که باعث سیری شکم و بی‌میلی برای خوردن شام خواهند شد.
- طرز تهیه سالاد انار یلدایی مخصوص و خوشمزه
خوشرویی میزبان
صرفا داشتن ایده پذیرایی شب یلدا برای زیبا برگزارکردن این مراسم کافی نیست. بخشی از کیفیت پذیرایی به رفتار میزبان بازمی‌گردد. همهی ما از میزبانی اخمو و بی‌حوصله بدمان می‌آید. میزبان باید خوشرو باشد تا مهمانان نیز گرم شده و سر صحبت را باز کنند.
اگر برخی مهمانان دیر رسیدند، آن‌ها را مواخذه نکنید و ترشرویی نشان ندهید. حتی بهتر است علت تاخیر را نپرسید و حتما با روی باز و لب خندان از آنان استقبال کنید.
شیطنت کودکان
این انتظار را از کودکان نداشته باشید که تمام ساعات مهمانی را یک گوشه بنشینند و تکان نخورند. بهترین کار، محافظت از وسایل قبل از آسیب رسیدن به آن‌ها است. اگر قرار است کودکان در مهمانی حضور داشته باشند، تمام وسایلی که گران و شکستنی هستند را جمع کرده و در یک اتاق یا کمد دربسته قرار دهید.
- اگر مهمان یا کودکانشان چیزی را شکستند، موضوع را بزرگ نکرده و به سرعت بی‌نظمی‌ها را مرتب کنید.
هدایت‌کننده‌ی صحبت‌ها باشید
بهتر است شما (میزبان) بازکننده‌ی صحبت باشید. با دقت و علاقه به صحبت‌های مهمانان گوش دهید و اگر در مورد بیماری یا مرگ صحبت شد، موضوع صحبت را عوض کنید. مهمانی برای داشتن اوقات خوش است و نباید با صحبت کردن در این موارد، کام خود یا دیگران را تلخ کنیم.
اگر مهمانان چند دسته‌ای دارید که علایق متضادی دارند، جلوی شروع صحبت‌های قومی، مذهبی یا سیاسی را گرفته و سریعا موضوع را تغییر دهید. اگر دوباره شروع به صحبت کردند، از شروع‌کننده‌ی صحبت بخواهید که بیاید و به شما کمک کند. با این بهانه، او را از جمع بیرون کشیده و به او بگویید که از این شوخی‌ها نکند.
پذیرایی از مهمانان ناخوانده
فرهنگ ما ایرانی‌ها، مهمان‌داری است. اگر شما در یک کشور خارجی به مهمانی دعوت شوید و مهمان سرزده‌ای برای میزبان بیاید، شاید میزبان به او اجازه‌‌ی ورود ندهد. اما ما ایرانی‌ها، همهی مهمانان را عزیز می‌دانیم و کسی را بیرون نمی‌کنیم. بنابراین اگر کسی سرزده به خانه‌ی شما وارد شد، در صورتی که شرایط دارید، بزرگوارانه از او استقبال کنید و او را به جمع مهمانی هدایت کنید.
تفاوت نگذارید
در فرایند پذیرایی شب یلدا با همهی مهمانان به یک اندازه گرم بگیرید و پذیرایی را به یک صورت انجام دهید. اگر مهمانان غریبه دارید، همان اول آنان را به یکدیگر معرفی کرده و علایق مشترک بین آن‌ها پیدا کنید تا در زمانی که شما پیششان حضور ندارید نیز، با هم صحبت کنند.
مهمانان را برای مدت طولانی تنها نگذارید
اصل مهمانی، با هم بودن است. اگر می‌توانید شستن ظرف‌ها را به موقع دیگر بسپارید و یا از بقیه مهمانان کمک بگیرید.
- کارهایتان را از قبل انجام دهید تا فرصت کافی برای در جمع بودن را داشته باشید.
سرگرمی برای مهمانان
برای آنکه همهی مهمانان سرگرم باشند، علاوه بر شعرخوانی و سنت‌های دیگر شب یلدا، مسابقه و بازی‌های جذابی در نظر بگیرید که همهی مهمانان در آن شرکت کنند. مشاعره، پانتومیم یا بازی مافیا از جمله کارهایی است که به شدت برای مهمانانتان سرگرم‌کننده خواهد بود.
مهمانان چند روزه
گاهی مهمانانی دارید که یک یا چند روز در خانه‌ی شما می‌مانند. این سبک از مهمان‌داری آداب و قواعد خاص خودش را دارد. اگر تجربه‌ی این کار را ندارید یا در گذشته از عهده‌ی این کار بر نیامده‌اید، توصیه می‌کنیم که در ادامه با ما همراه باشید.
میزان شناخت از مهمان
گاهی دوستان یا خانواده‌ی نزدیک به خانه‌ی شما می‌آیند. در این صورت شما آن‌ها را خوب می‌شناسید و مشکلی از این بابت نخواهید داشت. اما اگر شناختی از مهمانتان ندارید، بهتر است با او صحبت کنید تا از او شناخت پیدا کرده و حساسیت‌های او را بدانید. باید با او صحبت کرده و حساسیت‌های خود را نیز برای او شرح دهید. مثلا اگر مهمانتان تغذیه‌ی خاصی دارد یا شما غذاهای خاصی طبخ می‌کنید، حتما با او صحبت کرده و نظر او را جویا شوید.
برنامه‌ی از پیش تعیین شده داشته باشید
شما باید کارهای روزمره‌ی خود را برنامه‌ریزی کنید. آشپزی، بردن بچه‌ها به مدرسه، تمیز کردن خانه، خرید و … از جمله کارهایی هستند که حتی اگر مهمان داشته باشید هم باید انجام دهید. بنابراین برای این کارها برنامه‌ریزی کنید تا وقت کم نیاورید.
باید برای حضور مهمانتان برنامه داشته باشید. مثلا بدانید که چند روز قرار است بماند و آیا در این مدت، شام و نهار هم خانه‌ی شما خواهد بود یا خیر. همچنین تفریحات و علایق او را بدانید تا مدیریت اوضاع دستتان باشد و بتوانید اوضاع خوبی را با هم سپری کنید.
یک هدیه‌ی ورود بدهید
پیشنهاد می‌شود در اتاق مهمان، یک هدیه قرار دهید. این هدیه می‌تواند یک گلدان گل، پخش موسیقی یا حتی یک نوشته‌ی ساده روی تخت باشد.
جدول غذایی را از قبل برنامه‌ریزی کنید
برای روزهایی که مهمان دارید، جدول غذایی تهیه کرده و مواد غذایی آن را تهیه کنید. اگر قرار است که مهمان شما دو روز در خانه‌ی شما بماند، وعده‌های صبحانه، نهار و شام را مشخص کرده و مواد اولیه‌ی این وعده‌ها را از قبل تهیه کنید.
- اگر مدت ماندن مهمان شما بیش از انتظارتان طولانی شد یا شما وقت کافی برای آشپزی ندارید، می‌توانید غذا را از بیرون تهیه کنید.
- اگر رژیم غذایی خاصی دارید یا وعده‌های غذایی را سر ساعت معین می‌خورید، به مهمانتان هم اطلاع داده و از او بخواهید تا با شما همکاری کند.
همکاری اعضای خانواده را جلب کنید
آمدن مهمان می‌تواند به برنامه‌های روتین زندگی شما آسیب بزند، پس قرار نیست که همهی کارها را به تنهایی انجام دهید. با اعضای خانه صحبت کنید و برای انجام کارهای خانه و پذیرایی شب یلدا، از آن‌ها کمک بگیرید. تمیز کردن خانه را به دیگر اعضای خانه بسپارید تا برای کارهای شخصی خودتان وقت کم نیاورید.
- در صورتی که با مهمانتان صمیمی هستید، از او بخواهید تا در کارهای منزل به شما کمک کند. اما بعضی افراد این کار را بی‌ادبی می‌دانند، بنابراین قبل از آنکه این پیشنهاد را بدهید، حتما از اطرافیان پرس و جو کنید.
اگر مهمانتان خواست تا به شما در انجام کارهای خانه کمک رساند، با روی باز قبول کرده و او را در انجام این کارها شریک سازید تا احساس راحتی کند. یک تیم تشکیل داده و از همه برای انجام کارهای خانه کمک بگیرید.
اگر مهمان هستید
بهتر است خود مهمان در انجام کارهای خانه به میزبان کمک کند یا حتی برای یک یا چند وعده، مواد غذایی را خریداری کند. مثلا شما می‌توانید خانه را جارو زده یا ظرف‌ها را بشورید. البته بهتر است از قبل با میزبان صحبت کرده و از او اجازه بگیرید.
برنامه‌ی منعطف داشته باشید
لطفا به هیچ وجه سعی نکنید که برای هر ثانیه از روز برنامه داشته باشید! کمی وقت آزاد برای خود و مهمانتان در نظر بگربد تا هرگونه که دوست داشتید سپری شود.
زمانی برای بازی کردن در نظر بگیرید
تا به حال دقت کرده‌اید که کودکان چه ذوقی دارند تا اسباب بازی جدیدشان را به شما نشان دهند و یا فیلم موردعلاقه‌شان را تماشا کنند؟ اگر مهمان دارید، در مورد علایقش بپرسید و برنامه‌ی خود را طوری بچینید تا خواسته‌های او را نیز جای دهید. انجام کارهایی که مورد علاقه‌ی مهمانتان است، بهترین کار برای نشان دادن علاقه‌تان به مهمان است.
اتاق مهمان را آماده کنید
بهتر است یک اتاق را به مهمانتان اختصاص دهید تا او با خیال راحت وسایل خود را در آن گذاشته و احساس راحتی کند.
مهمانتان را بیرون ببرید
مطمئنا مهمانتان از خانه نشستن خسته و کسل خواهد شد. بنابراین با او به گردش و تفریح بروید. پارک، سینما، موزه یا حتی پیاده‌روی در خیابان برای مهمانتان جذاب خواهد بود.
اطراف خانه را مهمان نشان دهید و او را با وسایل نقلیه یا نشانی‌ها آشنا کنید. اگر باید سرکار بروید، به او بگویید که چطور می‌تواند در شهر گشت و گذاری کند.
اگر مهمان هستید
انتظار نداشته باشید که میزبان تمام برنامه‌های خود را کنسل کند تا شما را به گردش و تفریح ببرد. خودتان آدرس‌ها و خیابان‌ها را یاد گرفته و به گردش بروید.
شادی را در خارج از خانه پبدا کنید
اگر قرار است با مهمانتان به بیرون از خانه بروید، حتما از او بخواهید تا نظرش را به شما بگوید. در حقیقت، برنامه‌ی بیرون رفتن از خانه را با کمک مهمان بچینید. پیک‌نیک‌های دسته‌جمعی، برف‌بازی، کافه‌های شیک و … از بهترین برنامه‌ها برای داشتن یک روز خوب است.
ملافه‌های تمیز در اختیار مهمان قرار دهید
رخت‌خواب و جای خواب مهمان باید تمیز باشد. ملافه‌های تمیز و امکانات رفاهی مناسب برای مهمانتان در نظر بگیرید تا اوقات خوشی را پشت سر بگذارید.
اگر مهمان هستید
اگر مهمان هستید و ملافه‌ها یا تخت‌خواب میزبان را کثیف کردید، با احترام او را در جریان گذاشته و قبل از رفتن ملافه یا تشک را به خشکشویی بدهید.
دمای اتاق مهمان را تنظیم کنید
دمای اتاق باید برای مهمان خوشایند باشد، از او بپرسید که گرمایی است یا سرمایی. اگر اهل تعارف بود و جواب نداد، برایش پتو یا ملافه‌ی اضافی بگذارید که اگر سردش شد استفاده کند.
درباره تنظیم کولر و تهویه‌ی سرمایشی هم برایشان توضیح دهید تا اگر گرمشان شد، خودشان بتوانند دست به کار شوند.
اتو یا لباسشویی را در اختیار مهمان بگذارید
حتما با مهمان صحبت کنید و وسایلی مانند اتو یا ماشین لباسشویی را در اختیارشان بگذارید. مکانی را برای آویزان کردن لباس‌ها هم در نظر بگیرید تا با خیال راحت لباس‌هایشان را شسته و پهن کنند تا خشک شود.
حمام و سرویس‌های بهداشتی را تمیز کنید
بهتر است قبل از ورود مهمان، سرویس‌های بهداشتی را با مواد شوینده‌ی خوش‌بو تمیز کرده و حتما یک اسپری خوش‌بوکننده را داخل سرویس قرار دهید.
لوازم بهداشتی مانند شامپو و صابون را در اختیار مهمانان قرار دهید. اگر دوست ندارید که کسی از شامپوی شما استفاده کند، آن را از جلوی چشمان مهمان برداشته و یک شامپوی دیگر در حمام قرار دهید.
صبحانه‌ی مهمان را حاضر کنید
مهمانی که شب را در منزل شما بگذراند، حتما صبحانه هم پیش شما خواهد بود. بنابراین به عنوان بخشی از ادامه پذیرایی شب یلدا مقدمات صبحانه را فراهم کرده و در یخچال آماده بگذارید. اگر زودتر از او از خانه خارج می‌شوید، یادداشتی برایش بگذارید و توضیح دهید که همه‌چیز را در یخچال فراهم کرده‌اید.
تعارف در حد معقول داشته باشید
این حق شماست که آرامش زندگی‌تان را در حضور مهمان حفظ کنید.
تعارف بیش از حد را کنار بگذارید، به این معنی که نه خودتان را اذیت کنید و نه مهمانتان را. مثلا اگر دوست ندارید کسی با کفش در منزلتان رفت و آمد کند، حتما این موضوع را مطرح کرده و خود را عذاب ندهید.
سخن آخر
از قدیم گفته‌اند که کارها را طوری انجام دهید که نه سیخ بسوزد و نه کباب! بنابراین اگر در شب یلدا مهمان دارید و قرار است مهمان شما چند روزی را در خانه‌ی شما بگذراند، کارها را طوری به پیش ببرید که هم شما از پذیرایی شب چله لذت ببرید و هم مهمانتان.
تعارف را کنار گذاشته و در مورد حساسیت‌های خود با مهمان صحبت کنید، از مهمان هم بخواهید تا حساسیت‌های خود را برای شما شرح دهد. تنها در این صورت، به یک بازی برد-برد خواهید رسید.
منبع: the spruce