سم‌زدایی یا دیتاکس کلمه‌ای است که احتمالا در سال‌های اخیر زیاد در شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های مختلف می‌بینید. سم زدایی در مجموع به معنای دنبال کردن یک رژیم غذایی خاص یا استفاده از محصولات خاص است که ادعا می‌شود بدن را از آلودگی‌ها و مواد مضر پاک می‌کند و در نتیجه باعث بهبود وضعیت سلامت بدن می‌شود و وزن را کاهش می‌دهد. اما آیا این نوع سم‌زدایی، واقعیت دارد و به آن نیاز داریم؟ برای پیدا کردن پاسخ این سوال در ادامه با دیجی‌کالا مگ همراه باشید.
سیستم سم‌زدایی بدن
خوشبختانه بدن ما به گونه‌ای طراحی و ساخته شده است که خودش می‌تواند سم‌ها و مواد مضر را دفع کند و برای انجام این کار، نیازی به مصرف مکمل‌های گران‌قیمت یا داشتن رژیم‌های غذایی خاص نیست.
در واقع شما می‌توانید با انجام چند کار ساده ولی مهم، سیستم سم‌زدایی بدن خود را تقویت کنید و به فعالیت وادار کنید. در ادامه در مورد سیستم سم‌زدایی بدن و روش‌هایی برای فعال کردن آن بیشتر بخوانید.
باورهای اشتباه رایج در مورد سم‌زدایی بدن
باور عمومی این است که رژیم‌های سم‌زدایی می‌توانند سموم و مواد مضر را از بدن دفع کنند، سلامت شما را بهبود ببخشند و باعث کاهش وزن شوند. این رژیم‌ها معمولا شامل استفاده از ملین‌ها، دیورتیک‌ها، ویتامین‌ها، مواد معدنی، چای‌ها و دمنوش‌ها و سایر مواد غذایی است که تصور می‌شود خاصیت سم‌زدایی دارند.
عبارت «سم» در زمینه‌ی رژیم‌های سم‌زدایی به‌درستی تعریف نشده است. این سم معمولاً شامل آلاینده‌ها، مواد شیمیایی مصنوعی، فلزات سنگین و غذاهای فرآوری‌شده است که همگی بر سلامت بدن تأثیر منفی می‌گذارند.
با این حال، رژیم‌های سم‌زدایی رایج به ندرت سموم خاصی را که قصد حذف آن را دارند یا مکانیسمی را که ظاهراً سموم توسط آنها از بین می‌رود شناسایی می‌کنند. علاوه بر این، هیچ مدرک محکمی مبنی بر تاثیر این رژیم‌ها برای حذف سموم یا کاهش وزن، وجود ندارد.
خود بدن انسان، روشی پیچیده برای از بین بردن سموم دارد که شامل اندام‌هایی مثل کبد، کلیه، سیستم گوارش، پوست و ریه است. با این حال، تنها زمانی که این اندام‌ها سالم باشند، می‌توانند به طور موثر مواد ناخواسته یا همان سموم را از بین ببرند.
۹ راهکار برای سم‌زدایی کامل از بدن
در حالی که رژیم‌های سم‌زدایی، کاری انجام نمی‌دهند که بدن شما به طور طبیعی نتواند به تنهایی انجام دهد، ولی می‌توانید با روش‌هایی، سیستم سم‌زدایی طبیعی بدن خود را بهبود بخشید.
۱. مصرف نکردن الکل
بیش از ۹۰ درصد الکل در کبد متابولیزه می‌شود. آنزیم‌های کبدی الکل را به استالدئید، که یک ماده شیمیایی سرطان‌زا است، متابولیزه می‌کنند. با تشخیص استالدئید به عنوان سم، کبد آن را به ماده‌ای بی ضرر به نام استات تبدیل می‌کند که بعداً از بدن دفع می‌شود. نوشیدن بیش از حد نوشیدنی‌های الکلی می‌تواند باعث مشکلات متعددی برای سلامت بدن شود.
نوشیدنی‌های الکلی می‌توانند به‌شدت به عملکرد کبد آسیب برساند و باعث تجمع چربی، التهاب و جای زخم شوند.
هنگامی که این اتفاق می‌افتد، کبد نمی‌تواند به اندازه کافی کار کند و وظایف ضروری خود را انجام دهد. یکی از این وظایف، فیلتر کردن مواد زائد و سایر سموم از بدن است.
به این ترتیب، محدودکردن یا پرهیز کامل از الکل یکی از بهترین راه‌ها برای قوی نگه داشتن سیستم سم‌زدایی بدن است.
۲. تمرکز بر داشتن خواب آرام برای سم زدایی بدن
برای اینکه بدنی سالم داشته باشید و سیستم سم‌زدایی طبیعی بدن شما به‌درستی کار کند، باید هر شب خواب کافی و باکیفیت داشته باشید.
خواب به مغز اجازه می‌دهد تا بدن را سازماندهی و شارژ کند و همچنین مواد زائد سمی که در طول روز انباشته شده‌اند از بین ببرد. یکی از این مواد زائد پروتئینی به نام بتا آمیلوئید است که در ایجاد بیماری آلزایمر نقش دارد.
کمبود خواب باعث می‌شود که بدن شما زمان لازم برای انجام این وظایف را نداشته باشد؛ بنابراین سموم باقی‌مانده در بدن می‌توانند بر جنبه‌های مختلف سلامت بدن تأثیر بگذارند.
خواب نامناسب، پیامدهای کوتاه‌مدت و بلندمدت متعددی برای سلامت بدن دارد؛ مانند استرس، اضطراب، فشار خون بالا، بیماری قلبی، دیابت نوع ۲ و چاقی.
برای اینکه بدنی سالم داشته باشید باید ۷ تا ۹ ساعت در شبانه‌روز به طور منظم بخوابید. البته مقدار خواب، کافی نیست و خواب شما باید آرام و باکیفیت باشد.
اگر شب‌ها برای به‌خواب رفتن یا داشتن خواب عمیق و آرام مشکل دارید، تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید. مثلا به یک برنامه‌ی منظم برای خواب پایبند باشید و استفاده از کامپیوتر و گوشی را از چند ساعت قبل از خواب، محدود کنید.
- ۱۰ دلیل که خواب کافی مهم‌تر از چیزی است که فکر می‌کنید
۳. نوشیدن آب بیشتر برای سم زدایی از بدن
آب، کاری فراتر از رفع تشنگی برای بدن شما انجام می‌دهد. آب، دمای بدن را تنظیم می‌کند، مفاصل را روان می‌کند، به هضم و جذب مواد مغذی کمک می‌کند و با حذف مواد زائد، بدن را سم‌زدایی می‌کند.
سلول‌های بدن باید به طور مداوم ترمیم شوند تا عملکرد مطلوبی داشته باشند و مواد مغذی را تجزیه کنند تا بدن از آن به عنوان انرژی استفاده کند. با این حال، این فرآیندها مواد زائد آزاد می‌کنند که به‌شکل اوره و دی‌اکسید‌کربن است. این مواد اگر در خون تجمع پیدا کنند باعث آسیب به عملکردهای مختلف بدن می‌شوند.
آب این مواد زائد را حمل می‌کند و به طور موثر، آنها را از طریق ادرار، تنفس یا تعریق دفع می‌کند. بنابراین آب‌رسانی مناسب به بدن، مهم‌ترین راهکار برای سم‌زدایی بدن است.
مقدار آبی کافی برای مردان ۳/۷ لیتر در روز و برای زنان ۲/۷ لیتر است. ممکن است بسته به رژیم غذایی، محل زندگی و سطح فعالیت خود، به مقدار بیشتر یا کمتری آب نیاز داشته باشید.
- ۱۰ فایده‌ی باورنکردنی نوشیدن آب گرم
۴. کاهش مصرف شکر و غذاهای فراوری‌شده
تصور می‌شود که شکر و غذاهای فرآوری شده، ریشه‌های اصلی بحران‌های بهداشت عمومی در دنیای امروزی هستند.
مصرف زیاد غذاهای شیرین و بسیار فرآوری‌شده با چاقی و سایر بیماری‌های مزمن مانند بیماری قلبی، سرطان و دیابت مرتبط است.
این بیماری‌ها توانایی بدن شما را برای سم‌زدایی طبیعی با آسیب رساندن به اندام‌هایی که نقش مهمی ایفا می‌کنند، مانند کبد و کلیه، از بین می‌برند.
به عنوان مثال، مصرف زیاد نوشیدنی‌های شیرین می‌تواند باعث کبد چرب شود؛ این بیماری می‌تواند بر عملکرد کبد تأثیر منفی داشته باشد و عملکرد آن را مختل کند.
با مصرف کمتر مواد غذایی ناسالم، می‌توانید سیستم سم‌زدایی بدن خود را سالم نگه دارید.
می‌توانید با خرید کمتر مواد غذایی ناسالم از فروشگاه، مصرف آن را محدود کنید. در واقع وقتی بسیاری از مواد غذایی را در خانه و در دسترس نداشته باشید، وسوسه برای مصرف آنها از بین می‌رود. اما وقتی دائما در خانه نوشیدنی‌های مصنوعی دارید، برای خوردن آن وسوسه می‌شوید.
جایگزین کردن غذاهای ناسالم با انتخاب‌های سالم‌تری مانند میوه‌ها و سبزیجات، راهی سالم برای کاهش مصرف این محصولات مضر است.
- ۱۲ ماده‌ی افزودنی خطرناک رایج در خوراکی‌ها که نباید نادیده بگیرید
۵. خوردن غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان برای سم زدایی از بدن
آنتی‌اکسیدان‌ها از سلول‌های بدن در برابر آسیب‌های ناشی از مولکول‌هایی به نام رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند. استرس اکسیداتیو شرایطی است که در اثر تولید بیش از حد رادیکال‌های آزاد ایجاد می‌شود.
بدن به طور طبیعی این مولکول‌ها را برای فرآیندهای سلولی، مانند هضم، تولید می‌کند. با این حال چیزهایی مثل الکل، دود سیگار، رژیم غذایی نامناسب و قرار گرفتن در معرض آلاینده‌ها می‌تواند رادیکال‌های آزاد بیشازحد تولید کند.
این مولکول‌ها با آسیب رساندن به سلول‌های بدن، باعث بیماری‌هایی مثل زوال عقل، بیماری قلبی، بیماری‌های کبد، آسم و انواع خاصی از سرطان می‌شوند.
داشتن رژیم غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان می‌تواند به بدن کمک کند تا با استرس اکسیداتیو ناشی از رادیکال‌های آزاد اضافی و سایر سمومی که خطر ابتلا به بیماری را افزایش می‌دهند مبارزه کند.
این آنتی‌اکسیدان‌ها را از غذا دریافت کنید نه مکمل‌ها. مصرف بیش‌از‌اندازه‌ی مکمل‌ها نیز ممکن است خطر ابتلا به برخی بیماری‌ها را افزایش دهند.
نمونه‌هایی از آنتی‌اکسیدان‌هایی که بدن به آنها نیاز دارد عبارتند از ویتامین A، ویتامین C، ویتامین E، سلنیوم، لیکوپن، لوتئین و زآگزانتین.
انواع توت، میوه، آجیل، کاکائو، سبزیجات، ادویه‌ها و نوشیدنی‌هایی مانند قهوه و چای سبز دارای بالاترین میزان آنتی‌اکسیدان هستند.
- ۱۵ خاصیت عجیب آنتی‌اکسیدان‌ها و ۱۱ ماده‌ی غذایی سرشار از آنها
۶. مصرف غذاهای سرشار از پریبیوتیک
سلامت روده برای سالم نگه داشتن سیستم سم‌زدایی بدن، مهم است. سلول‌های روده، سیستم سم‌زدایی و دفع دارند که از روده و بدن در برابر سموم مضر مانند مواد شیمیایی محافظت می‌کند. یکی از مواد ضروری برای سلامت روده، پریبیوتیکها هستند؛ نوعی فیبر که باکتری‌های مفید روده به نام پروبیوتیک‌ها را تغذیه می‌کنند.
با مصرف پریبیوتیکها، باکتری‌های مفید روده قادر به تولید مواد مغذی به نام اسیدهای چرب با زنجیره‌ی کوتاه هستند که برای سلامتی بدن مفید است. باکتری‌های مفید در روده می‌توانند بر اثر افزایش باکتری‌های مضر ناشی از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، بهداشت نامناسب دندان‌ها و کیفیت نامطلوب رژیم غذایی، تعادل خود را از دست بدهند. این عدم تعادل ناسالم در باکتری‌ها می‌تواند سیستم ایمنی و سیستم سم‌زدایی بدن را ضعیف کند و خطر ابتلا به بیماری و التهاب را افزایش دهد.
خوردن غذاهای غنی از پریبیوتیکها می‌تواند سیستم ایمنی و سم‌زدایی بدن را سالم نگه دارد. مهم‌ترین منابع غذایی پریبیوتیک عبارتند از: گوجه‌فرنگی، کنگر فرنگی، موز، مارچوبه، پیاز، سیر و جو دوسر.
۷. کاهش مصرف نمک برای سم‌زدایی بدن
برای برخی افراد، سم‌زدایی وسیله‌ای برای از بین بردن آب اضافی بدن است.
مصرف بیشازحد نمک باعث می‌شود که بدن، مایعات اضافی را در خود نگه دارد؛ به خصوص اگر بیماری‌هایی دارید که کلیه‌ها یا کبد شما را تحت تاثیر قرار می‌دهند یا اگر آب کافی نمی‌نوشید.
این تجمع بیشازحد مایع می‌تواند باعث نفخ شود.
اگرچه ممکن است غیرمنطقی به نظر برسد، افزایش مصرف آب یکی از بهترین راه‌ها برای ازبین‌بردن وزن اضافی آب ناشی از مصرف بیشازحد نمک است.
دلیل این فرایند این است که وقتی نمک زیاد و آب کافی مصرف نمی‌کنید، بدنتان یک هورمون ضد ادرار ترشح می‌کند که مانع از ادرار کردن و در نتیجه سم‌زدایی می‌شود.
با افزایش مصرف آب، بدن شما ترشح هورمون ضد ادرار را کاهش می‌دهد و ادرار را افزایش می‌دهد و آب و مواد زائد بیشتری را دفع می‌کند.
افزایش مصرف غذاهای غنی از پتاسیم که برخی از اثرات سدیم را متعادل می‌کند، به سم‌زدایی بدن کمک می‌کند. غذاهای غنی از پتاسیم عبارتند از سیب‌زمینی، کدو حلوایی، لوبیا قرمز، موز و اسفناج.
- مصرف نمک (سدیم) زیاد چه بلایی سر بدن ما می‌آورد؟
۸. افزایش فعالیت بدنی برای سم زدایی بدن
ورزش منظم، بدون در نظر گرفتن وزن بدن، باعث افزایش طول عمر و کاهش خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها از جمله دیابت نوع ۲، بیماری قلبی، فشار خون بالا و برخی سرطان‌ها می‌شود.
مکانیسم‌های مختلفی باعث می‌شود که ورزش فواید متعددی برای بدن داشته باشد ولی کاهش التهاب، یکی از مهم‌ترین‌ها است.
در حالی که مقداری التهاب برای بهبودی عفونت یا زخم‌ها ضروری است، اما مقدار زیاد آن، سیستم‌های مختلف بدن را ضعیف می‌کند و باعث بیماری می‌شود.
ورزش کردن با کاهش دادن التهاب، می‌تواند به سیستم‌های مختلف بدن، از جمله سیستم سم‌زدایی آن کمک کند تا به درستی عمل کنند و در برابر بیماری‌ها از بدن محافظت کنند.
توصیه می‌شود که در هفته حداقل ۱۵۰ تا ۳۰۰ دقیقه ورزش با شدت متوسط مانند پیاده‌روی سریع یا ۷۵ تا ۱۵۰ دقیقه در هفته فعالیت بدنی شدید، مانند دویدن انجام دهید.
- مدیسین بال چیست و ورزش با آن چه فوایدی دارد؟
۹. سایر نکات در مورد سم زدایی بدن
اگرچه هیچ کدام از شواهد فعلی استفاده از رژیم‌های سم‌زدایی را برای حذف سموم از بدن تأیید نمی‌کند، ایجاد برخی تغییرات در رژیم غذایی و سبک زندگی ممکن است به کاهش بار سموم و محافظت از سیستم سم‌زدایی بدن کمک کند.
- غذاهای حاوی گوگرد بخورید: غذاهای سرشار از گوگرد مانند پیاز، کلم بروکلی و سیر باعث افزایش دفع فلزات سنگین مانند کادمیوم می‌شود.
- غذاها را با گشنیز طعم‌دار کنید: گشنیز باعث افزایش دفع برخی از سموم مانند فلزات سنگین مانند سرب و مواد شیمیایی از جمله فتالات‌ها و حشره‌کش‌ها می‌شود.
- تولید گلوتاتیون در بدن را افزایش دهید: خوردن غذاهای غنی از گوگرد مانند تخم‌مرغ، کلم بروکلی و سیر به تقویت عملکرد گلوتاتیون کمک می‌کند. گلوتاتیون نوعی آنتی‌اکسیدان تولید شده توسط بدن است که به‌شدت در سم‌زدایی نقش دارد.
- از محصولات شوینده‌ی طبیعی استفاده کنید: انتخاب محصولات شوینده‌ی طبیعی مانند سرکه و جوش‌شیرین به جای پاک‌کننده‌های تجاری می‌تواند قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی را کاهش دهد.
- با مواد طبیعی از بدن مراقبت کنید: استفاده از دئودورانت‌های طبیعی، محصولات آرایشی، مرطوب‌کننده‌ها، شامپوها و سایر محصولات مراقبت شخصی طبیعی، می‌تواند قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی را کاهش دهد.
جمع‌بندی
این روزها زیاد تبلیغ می‌شود که رژیم‌های سم‌زدایی، سموم را از بین می‌برند، در نتیجه وضع سلامتی بدن را بهبود می‌بخشند و باعث کاهش وزن می‌شوند.
اما این رژیم‌ها در حالی که فریبنده هستند، ضروری به نظر نمی‌رسند زیرا بدن ما یک سیستم سم‌زدایی بسیار کارآمد دارد.
می‌توانید سیستم سم زدایی طبیعی بدن خود را با روش‌های مختلف تقویت کنید و سلامت کلی خود را با مصرف آب کافی، مصرف نمک کمتر، فعالیت بدنی بیشتر و پیروی از رژیم غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان بهبود بخشید.
منبع: Healthline