زخم‌های دهانی یا آفت دهان مشکلی است که اغلب افراد حداقل یک بار آن را تجربه کرده‌اند. آفت در واقع زخم یا تاولی است که در مخاط دهان و گاهی روی زبان ظاهر می‌شود. البته این زخم‌ها، که گاهی دردناک هم می‌شوند، خیلی جدی نیستند و به مرور زمان برطرف می‌شوند. البته اگر راه‌های درمان آفت دهان را بدانیم می‌توانیم سرعت از بین رفتن آن‌ها را بیشتر کرده و درد را کاهش دهیم.
امروز در دیجی‌کالا مگ می‌خواهیم با علت ایجاد و روش درمان آفت دهان بیشتر آشنا شویم. با ما همراه باشید.
آفت دهان چیست؟
زخم دهانی یا آفت حفره‌ای است که در مخاط دهان ایجاد می‌شود و لایه‌ی بالایی سلول‌ها را تجزیه می‌کند. رنگ بعضی از آفت‌ها قرمز و بعضی دیگر سفید هستند و در میان خود سلول‌های مرده را نگه می‌دارند. این تاول‌ها ممکن است به صورت زخم‌های برجسته و پر از مایع شفاف هم دیده شوند.
هیچ درمان خاص و ثابتی برای درمان آفت دهان وجود ندارد اما مصرف مسکن‌ها، دهانشویههای ضد میکروبی، اسپری‌های بی‌حس‌کننده و قرص‌های کورتیکواستروئیدی می‌توانند درد آن‌ها را کاهش داده و فرآیند از بین رفتنشان را سریع‌تر کنند.
- چگونه جرم دندان را به‌راحتی در خانه از بین ببریم؟
علائم وجود آفت دهان
ایجاد آفت در دهان علائم خاصی دارد که با بررسی و مشاهده‌ی آن‌ها می‌توانید از وجود این دسته از زخم‌های دهانی مطمئن شده و به سراغ روش‌های درمان و کاهش درد باشید. این علائم به شرح زیر هستند؛
- وجود تاول یا زخم با حاشیه‌ی قرمز و مرکز سفید
- آفت در داخل دهان، روی لب‌ها، گونه‌ها، روی زبان یا سقف دهان دیده می‌شود.
- وجود درد حتی در زمانی که غذا نمی‌خورید.
- ایجاد درد در زمان مصرف غذاهای خاصی مثل مرکبات یا فلفل
- احساس سوزن سوزن شدن یا احساس خشکی در زمان ایجاد تاول
- یک، دو یا سه زخم با هم پدیدار می‌شوند.
معمولا زخم‌های دهان با تبخال اشتباه گرفته می‌شوند. تبخال ناشی از فعالیت ویروس هرپس سیمپپلکس است و در خارج از دهان ایجاد می‌شود، در صورتی که آفت در فضای داخلی دهان شکل می‌گیرد.
علت آفت دهان
هنوز علت دقیقی برای ایجاد آفت در دهان پیدا نشده است اما کارشاسان بهداشتی بر اساس شرح حال و گزارش‌هایی که از افراد درگیر با آفت دریافت کرده‌اند، لیستی از دلایل ایجاد این عارضه تهیه کرده‌اند. این لیست را در ادامه مشاهده می‌کنید؛
- گاز گرفتن داخل دهان
- پروتزهای نامناسب یا پر کردن دندان به شکلی که به بافت داخل دهان آسیب بزند.
- حساسیت به مواد غذایی
- مسواک زدن به شکل سخت و محکم
- خمیردندان حاوی مواد محرک
- سوختگی ناشی از نوشیدنی‌های گرم
- فشار عصبی
- اضطراب
- تغییرات هورمونی
- کمبود ویتامین B12
- کمبود آهن
- وجود بیماری‌های مزمن مثل سلیاک، بهجت یا کولیت اولسروز
- مصرف داروهایی مثل مسدود کننده‌های بتا یا داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی
- عوامل ژنتیک
- سیگار کشیدن
- ضعف سیستم ایمنی
چه افرادی مستعد ابتلا به زخم‌های دهانی هستند؟
هر کسی می‌تواند با آفت درگیر شود اما طبق آمار تعداد خانم‌هایی که به زخم‌های دهانی مبتلا می‌شوند بیشتر از آقایان است و این آمار در دوران بارداری و قاعدگی بالاتر هم می‌رود. ایجاد آفت در دوران کودکی هم به چشم می‌خورد اما اغلب افراد برای اولین بار در سنین نوجوانی یا اوایل جوانی زخم‌های دهانی را تجربه می‌کنند.
افرادی که در حال گذراندن شیمی درمانی هستند هم از جمله افراد مستعد درگیری با زخم‌های دهانی به شمار می‌روند. این زخم‌ها در این افراد شامل آفت، التهاب شدید، خونریزی و زخمی به نام موکوزیت می‌شود.
- ۱۵ دلیل که احساس طعم فلز در دهان را نباید شوخی بگیرید
روش تشخیص زخم‌های دهان
اگر هم‌زمان با بروز زخم‌های دهانی علائم دیگری مثل احساس مریضی یا ضعف ندارید نیازی به مراجعه به پزشک نیست. اما در صورتی که یک علامت ساده‌ی دیگر هم داشتید حتما باید به پزشک متخصص مراجعه کنید تا سابقه‌ی پزشکی شما را بررسی کرده و زخم‌ها را معاینه کند.
پزشک ممکن است پس از معاینه تشخیص دهد که لکه‌های بزرگ و سفید رنگی که روی سقف دهان شما ایجاد شده عفونتی به نام برفک است یا ریشه در بیماری دیگری دارد. همچنین دندانپزشک هم می‌تواند این زخم‌ها را بررسی کرده و در معاینات دوره‌ای راهنمایی‌های لازم برای تمیز نگه داشتن فضای داخلی دهان و درمان آفت دهان را ارائه دهد.
درمان سریع آفت دهان
هیچ روش درمانی قطعی برای درمان آفت وجود ندارد چون این زخم‌ها فقط با مرور زمان و خود به خود از بین می‌روند. زخم‌ها و تاول‌ها ممکن است به مدت ۷ تا ۱۰ روز درد داشته باشد.
اگر زخم‌ها مزمن باشند می‌توانید از لیزر درمانی سطح پایین استفاده کنید.
درمان آفت کوچک دهان حدود ۱ تا ۲ هفته و زخم‌های بزرگ حدود ۴ هفته طول می‌کشد. تحمل درد در این مدت سخت است و باعث آزار شما می‌شود به همین دلیل می‌توانید با کمک داروهای مسکن مناسب میزان درد را کاهش دهید.
برای کاهش مدت زمان بهبودی، درمان سریع آفت دهان و همچنین کاهش درد می‌توانید از محصولات زیر استفاده کنید؛
- مسکن‌هایی مانند استامینوفن یا ایبوپروفن
- دهانشویه‌ی ضد میکروبی
- اسپری یا ژل دهان بی‌حس‌کننده
- قرص کورتیکواستروئید
داروی آفت دهان
اگر زخم‌های شما درد زیادی دارند و به صورت دائم در دهانتان پدیدار می‌شوند نباید به سراغ درمان خانگی بروید و باید حتما برای درمان آفت دهان به پزشک مراجعه کنید. پزشک پس از معاینه می‌تواند داروهای مناسب یا مکمل‌های غذایی لازم مثل ویتامین B12 و آهن تجویز کند.
روش‌های خانگی و طبیعی درمان آفت دهان
اگر آفت‌های دهان شما جدی نیستند و ظاهری نگران کننده ندارند، می‌توانید از روش‌های درمانی خانگی و طبیعی زیر استفاده کنید؛
- دهان خود را با آب نمک گرم بشویید.
- به جای نوشیدنی‌های گرم مثل چای و قهوه مایعات سرد بنوشید.
- بستنی بخورید.
- یک تکه یخ روی زخم بگذارید تا بی‌حس شود.
- غذای نرم و میکس شده بخورید.
- از مسواکی با موهای نرم استفاده کنید.
- کمی جوش شیرین و آب را با هم مخلوط کنید و یک لایه نازک از خمیر به دست آمده را روی تاول بزنید.
- کمی پراکسید هیدروژن و آب را با هم مخلوط کرده و روی تاول بزنید.
- روی تاول کمی شربت شیر منیزیم بزنید.
آفت‌های خطرناک چه نشانه‌هایی دارند؟
زخم‌های دهانی به صورت کلی خیلی نگران کننده نیستند و معمولا خود به خود درمان می‌شوند اما بعضی اوقات ممکن است نیاز به درمان جدی و ریشه‌ای داشته باشند. پس اگر در دهان شما آفت ایجاد شد و یک یا چند نشانه‌ی زیر را داشت حتما به پزشک مراجعه کنید؛
- برای خوردن یا نوشیدن با مشکل مواجه می‌شوید.
- در دهان خود دائم زخم و آفت دارید.
- هم‌زمان با ایجاد زخم در دهان علائم دیگری مثل بی‌حالی یا احساس مریضی دارید.
- زخم‌ها به درمان پاسخ نمی‌دهند.
- زخم‌ها به مرور دردناک‌تر و قرمزتر می‌شوند.
سخن آخر درباره درمان آفت
زخم‌های دهانی و آفت موضوع نگران کننده‌ای نیستند و معمولا بعد از ۱ یا ۲ هفته خود به خود درمان می‌شوند. اما ممکن است تحمل درد برای شما در طول مدت درمان خوشایند نباشد به همین دلیل می‌توانید برای کاهش درد از مسکن‌ها و ژل‌های بی‌حس کننده استفاده کنید. همچنین مصرف مداوم دهانشویههای ضد میکروبی می‌تواند به درمان آفت دهان و جلوگیری از از بروز این زخم‌ها کمک کند. اگر زخم‌ها دائم در دهان شما پدیدار می‌شوند یا هم‌زمان با ایجاد زخم احساس بیماری یا خستگی می‌کنید حتما باید برای شروع درمان جدی به پزشک مراجعه کنید.
منبع: medicinenet