هر اتفاق و تغییراتی در زندگی انسان می‌تواند بر جسم و روان ما تاثیر بگذارد. مثلا هر ساله در فصل بهار اشخاص زیادی به دلیل تغییرات آب و هوایی و گرده افشانی گل‌ها دچار آلرژی فصلی و در نتیجه سوزش چشم و آبریزش بینی می‌شوند. اما تاکنون در مورد افسردگی بهاری چیزی شندیده‌اید؟
در واقع وقتی صحبت از افسردگی فصلی می‌شود بیشتر توجه‌ها به سمت فصل پاییز می‌رود که در اثر کوتاه شدن روز برخی از اشخاص دچار افسردگی می‌شوند. اما گونه دیگری از این افسردگی فصلی هست که مربوط به فصل بهار است. به عبارت دیگر با توجه به اینکه تغییر برای انسان‌ها به طور کلی دشوار است، همانقدر که برای برخی ریختن برگ‌های درختان، کوتاه شدن روز و… اندوه‌ناک است برای برخی نو شدن دوباره زمین و دوباره زنده شدن برخی از عواطف و احساسات و تغییر منظره یکدست سفید و برفی به منظره‌ای هزار رنگ می‌تواند استرس‌زا و اندوه‌ناک باشد.
چرا دچار افسردگی بهاری می‌شویم؟
به طور مشخص هنوز هیچ دلیل ثابت و قطعی برای بروز افسردگی‌های فصلی وجود ندارد اما دانشمندان معنقدند تغییرات میزان نور و تغییر میزان ترشح هورمون‌ها بیشترین عامل ابتلا به این اختلال زودگذر است. به طوریکه افزایش ناگهانی نور خورشید باعث می‌شود بدن شما ملاتونین کمتری تولید کند و در نتیجه کمتر بخوابید و در نتیجه احساس بی‌حالی و بی‌میلی در شما افزایش یابد. از سوی دیگر سطح سروتونین در بدن انسان با افسردگی مرتبط است. همانطور که میزان زیاد سروتونین منجر به اختلال اضطراب اجتماعی می‌شود میزان کم این هورمون نیز باعث افسردگی می‌شود.
- چطور جلوی افسردگی فصلی را بگیریم؟
علائم ابتلا به افسردگی بهاری چیست؟
علائم ابتلا به افسردگی بهاری شباهت زیادی به علائم یک افسردگی اساسی دارد با این تفاوت که با شناخت دقیق و توجه به خلق و خوی شخص می‌توان با تشخیص ابتدایی تا حد زیادی دوران درمان این اختلال را کوتاه کرده و از تبدیل آن به یک اختلال جدی جلوگیری کرد.
- کاهش سطح انرژی؛ کاهش سطح انرژی و بی‌حالی حتی در زمانی که به میزان کافی استراحت کردید اولین نشانه اختلال افسردگی در فصل بهار است.
- اضطراب و بی‌قراری؛ افزایش استرس اضطراب و بی‌قراری بدون هیچ دلیلی یکی دیگر از علائم افسردگی در فصل بهار است.
- از دست دادن علاقه به انجام کارهای روتین؛ شخصی که در فصل بهار یا پاییز دچار افسردگی می‌شود، علاقه خود را به انجام فعالیت‌های جدید یا کارهای روتین زندگی خود را از دست می‌دهد.
- افزایش خشم و میل به خشونت؛ در برخی اشخاص این افسردگی باعث ایجاد رفتارهای خشونت آمیز بدون هیچ دلیلی خواهد بود که همین امر منجر به افزایش میزان درگیری‌های اجتماعی و کم طاقتی عمومی می‌شود
- اختلال در تمرکز؛ شخص مبتلا به این اختلال کارهای خود را به کندی انجام می‌دهد و برای انجام یک فعالیت ساده وقت روزانه خود را هدر می‌دهد.
- تغییر اشتها؛ تغییر ناگهانی میزان اشتها چه کاهش یا افزایش کی دیگر از علائم افسردگی در فصل بهار است.
- اختلال در خواب؛ هرچند که اختلال افسردگی تاثیر مستقیمی بر برنامه خواب افراد دارد اما در افسردگی‌های فصلی بیش از بی خوابی، روی میزان تمایل به خواب بیشتر تاثیر دارد.
- تمایل به خودکشی؛ با توجه به آمار خودکشی در سراسر جهان مشخص شده است که اشخاص در فصل بهار تمایل بیشتری به پایان دادن زندگی خود دارند. برخی محققان معتقدند که این موضوع ارتباط مستقیمی با افسردگی بهاری دارد
چطوری از ابتلا به افسردگی بهاری جلوگیری کنیم؟
- قبل از هر چیزی بپذیرید که برای انسان هر تغییری حتی مثبت، استرس‌زا است؛ تغییر مکان زندگی، رفتن به شغل جدید، بچه دار شدن و… همگی با اینکه ممکن است آرزوی خیلی از انسان‌ها باشد در همان لحظات ابتدایی برایشان استرس‌زا است. پس بدانید که این تغییر حال و هوا در بهار خیلی زود به حالت نرمال بر خواهد گشت و همانطور که هر روز بد یا هفته بد روز خوب و هفته‌های خوب دیگری را به دنبال دارد به زودی این احساسات تغییر خواهند کرد و زیبایی‌های بهار بیشتر از قبل برایتان خودنمایی می‌کند.
- به بهداشت خواب خود اهمیت بدهید؛ خواب کافی و خوب می‌تواند تا حد زیادی از ابتلا به این اختلال جلوگیری کند. اتاق خواب خود را تاریک و خنک کرده و از ملحفه‌هایی استفاده کنید که گردش هوا در آن به خوبی صورت می‌گیرد.
- خود را در معرض نور آفتاب قرار دهید؛ با توجه به اینکه بیشترین دلیل ابتلا به این اختلال تغییرات نور خورشید است، بهتر است در ساعات آغازین روز خود را در معرض اشعه خورشید قرار داده و از آن لذت ببرید. حتی اگر این فرصت را ندارد از لایت باکس‌های درمانی استفاده کنید و روزانه ۳۰ دقیقه در معرض آن‌ها باقی بمانید
- از یک متخصص کمک بگیرید؛ قبل از بزرگ کردن و پرورش اشتباه هر مشکلی ابتدا با یک مشاور یا متخصص روان درمانی گفت‌وگو کنید تا الگوهای مخربی که ممکن است بعدا این اختلال را به سطح جدی‌تری برساند را شناخته و از بین ببرید.
در صورت ابتلا به افسردگی فصلی چطور آن را درمان کنیم؟
قطعا برای رهایی از افسردگی بهاری لازم نیست در انتظار فصل بعد بمانید. نکات زیر می‌تواند تا حد زیادی این اختلال را کنترل و مهار کند:
- به میزان و کیفیت خوابتان بیشتر اهمیت بدهید .
- خود را در معرض هوای گرم قرار ندهید. (هرچند که تاکنون ثابت نشده که گرما تاثیری در افزایش میزان افسردگی دارد اما با این حال گرما باعث تغییر خلق و خو و در نتیجه حس ناخوشایند می‌شود).
- ورزش منظم علاوه بر تاثیر به سزایی که در کاهش استرس و علائم افسردگی دارد، می‌تواند منجر به یک خواب با کیفیت شود.
- مدیتیشن کنید و خاطرات روزمه‌تان را بنویسید. این کار به شما کمک می‌کند تا احساسات ناخوشایند یا ناخواسته را کاهش دهد.
- بیشتر در گروه دوستان یا خانواده حاضر شوید و در مورد احساساتتان صحبت کنید.
- یک رژیم غذایی متعادل داشته باشید. (به دنبال غذاهای مغذی و کاهش دهنده افسردگی باشید).
البته فراموش نکنید که این افسردگی هم ممکن است همچون یک افسردگی اساسی بدون دخالت یک متخصص روانشناس یا روانپزشک بهبود نیافته و در ادامه فصول نیز همراهتان باشد پس اگر علائم بهبود را در خودتان نمی‌بینید از یک متخصص کمک بگیرید.
- ۸ راهکار ساده که به بهبود افسردگی کمک می‌کنند
منابع: psycom, healthline