به عمل دفع هوا از معده که از طریق دهان انجام می‌شود «آروغ زدن» می‌گویند. گاهی اوقات، آروغ زدن بیش از حد می‌تواند در فعالیت‌های روزانه اختلال ایجاد کند یا باعث خجالت شود. اما معمولا به بیماری‌های زمینه‌ای جدی مربوط نیست و اغلب با تغییر سبک زندگی بهبود می‌یابد. در این مطلب از مجله‌ی اینترنتی دیجی‌کالا مگ، قصد داریم دلایل و راه‌های درمان آروغ زدن را بررسی کنیم. با ما همراه باشید.
علت آروغ زدن زیاد
ممکن است آروغ زدن برای شما و اطرافیان‌تان ناخوشایند باشد، اما در حقیقت این پدیده یک راهی کاملا طبیعی برای خلاص شدن از شر هوای بلعیده شده در هنگام خوردن و آشامیدن است. به عبارت دیگر، آروغ زدن از انبساط بیش از حد معده در اثر هوای بلعیده شده جلوگیری می‌کند.
با این حال، بعضی از عوامل باعث بلع بیش از حد هوا می‌شوند، از جمله:
- غذا خوردن یا نوشیدن مایعات با سرعت زیاد
- نوشیدن نوشابه‌های گازدار
- تنفس سریع
- خندیدن
- اضطراب
شیرخواران و کودکان خردسال ممکن است بدون اینکه متوجه شوند مقدار زیادی هوا قورت دهند. شیرخواران اندکی پس از نوشیدن شیر مادر یا خوردن شیر خشک آروغ می‌زنند تا هوای اضافی بلعیده شده در حین شیر خوردن را خارج کنند.
گاهی اوقات، زمانی که معده پر از هوا نیست، شروع به آروغ زدن می‌کنید. این اتفاق معمولا به این دلیل رخ می‌دهد که آروغ زدن به یک عادت یا ابزار برای کاهش مشکلات گوارشی تبدیل شده است. با این حال، ذکر این نکته ضروری است که آروغ فقط ناراحتی ناشی از بلع هوا را تسکین می‌دهد.
- ۱۱ راهکار ساده و مؤثر برای درمان سوء هاضمه در خانه
۱. آئروفاژی
آئروفاژی به معنی بلع ارادی یا غیرارادی هوا است. بلع هوا ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که سرعت غذا خوردن یا نوشیدن مایعات خیلی زیاد باشد. این مشکل در موارد زیر هم می‌تواند رخ دهد:
- صحبت کردن و غذا خوردن به‌طور هم‌زمان
- جویدن آدامس
- مکیدن آبنبات‌های سفت
- نوشیدن مایعات با استفاده از نی
- سیگار کشیدن
- استفاده از دندان مصنوعی نامناسب
- حمله‌ی اضطراب
۲. خوراکی‌ها
بعضی از غذاها و نوشیدنی‌ها هم باعث آروغ زیاد می‌شوند. این‌ها شامل نوشابه‌های گازدار، الکل و غذاهای سرشار از نشاسته، قند یا فیبر هستند که گاز زیادی تولید می‌کنند. از سایر غذاهای مشکل‌ساز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- لوبیا
- عدس
- کلم بروکلی
- نخودفرنگی
- گل کلم
- موز
- کشمش
- نان گندم کامل
۳. داروها
تعدادی از داروهای ممکن است به آروغ زدن منجر شوند، از جمله:
- یکی از داروهای دیابت نوع ۲ به نام آکاربوز
- ملین‌ها مانند لاکتولوز و سوربیتول
- داروهای ضددرد مانند ناپروکسن، ایبوپروفن و آسپرین (استفاده بیش از حد از داروهای ضددرد ممکن است باعث گاستریت (ورم معده) شود، وضعیتی که در ایجاد آروغ نقش دارد.)
۴. بیماری‌ها
آروغ زدن می‌تواند علامت بعضی از مشکلات پزشکی باشد. با این حال، به یاد داشته باشید که آروغ زدن پاسخ طبیعی بدن به ناراحتی شکمی است و برای تشخیص بیماری‌ها باید علائم دیگری هم وجود داشته باشد. از بیماری‌های مرتبط با آروغ زدن می‌توان از موارد زیر نام برد:
- بیماری رفلاکس معده به مری (GERD): اختلالی که باعث می‌شود اسید از معده به سمت مری برود.
- گاستروپارزی: اختلالی که در آن عضلات دیواره‌ی معده ضعیف می‌شوند و معده به‌کُندی تخلیه می‌شود.
- گاستریت: اختلالی که باعث التهاب پوشش معده می‌شود.
- زخم‌های گوارشی: زخم روی مری، معده و قسمت بالایی روده‌ی کوچک
- عدم تحمل لاکتوز: ناتوانی در هضم صحیح لاکتوز (قند موجود در محصولات لبنی)
- سوء جذب فروکتوز یا سوربیتول: ناتوانی در هضم مناسب کربوهیدرات‌های فروکتوز و سوربیتول
- هلیکوباکتر پیلوری (pylori): یک نوع باکتری که باعث عفونت معده می‌شود.
سایر علل که شیوع کمتری دارند عبارتند از:
- بیماری سلیاک: عدم تحمل گلوتن، ماده‌ای که در بسیاری از غلات مثل گندم، جو و چاودار یافت می‌شود.
- سندرم دامپینگ: اختلالی که باعث می شود معده‌ی شما قبل از هضم صحیح و خیلی سریع خالی شود.
- نارسایی پانکراس (لوزالمعده): زمانی رخ می‌دهد که پانکراس قادر به ترشح آنزیم‌های مورد نیاز برای هضم نیست.
- رژیم بدون گلوتن؛ فواید و مضرات همراه با بایدها و نبایدهای غذایی
- رفلاکس معده؛ چگونه سوزش سر دل را درمان کنیم؟
۵. مشکلات اورژانسی
آروغ زدن به‌تنهایی نگران‌کننده نیست، مگر اینکه مکرر یا بیش از حد باشد. اگر معده‌ی شما برای مدت طولانی منبسط بود و آروغ زدن آن را تسکین نداد یا دل درد شدید داشتید، فورا به پزشک مراجعه کنید.
درمان آروغ زدن
آروغ معمولی نیازی به درمان ندارد. اما اگر به‌طور مداوم با این علامت روبه‌رو شدید، باید با پزشک تماس بگیرید تا علل احتمالی را بررسی کند. درمان به علت بروز مشکل بستگی دارد.
۱. درمان خانگی آروغ زدن
آروغ زدن معمولا بعد از خوردن یا آشامیدن شروع می‌شود. اگر بعد از غذا خوردن زیاد آروغ می‌زنید، می‌توانید راهکار‌های زیر را امتحان کنید تا معده بتواند هوای اضافی را آزاد کند:
- بعد از صرف غذا در اطراف خانه قدم بزنید یا ایروبیک سبک انجام دهید. فعالیت بدنی به هضم غذا کمک می‌کند.
- به پهلو دراز بکشید یا به پشت روی زمین بخوابید و پاها را به قفسه‌ی سینه نزدیک کنید تا گاز خارج شود.
- برای خنثی کردن اسید معده و جلوگیری از سوزش سر دل که می‌تواند باعث آروغ شود، یک آنتی‌اسید مصرف کنید. بیسموت ساب‌سالیسیلات می‌تواند مفید باشد، به‌ویژه اگر آروغ شما بوی گوگرد می‌دهد.
- یک داروی ضدگاز مانند سایمتیکون مصرف کنید.
- بعد از غذا چای زنجبیل بنوشید. زنجبیل به تسکین دستگاه‌ی گوارش کمک کرده و از برگشت اسید معده به سمت مری جلوگیری می‌کند.
- دانه‌های رازیانه را بعد از غذا بجوید. تحقیقات از اثربخشی رازیانه حمایت نمی‌کنند، اما به نظر می‌رسد که رازیانه به دفع گاز از دستگاه‌ی گوارش و هضم کمک می‌کند.
- دمنوش بابونه بنوشید. اعتقاد بر این است که بابونه به جلوگیری از رفلاکس اسید (برگشت اسید معده) کمک می‌کند.
- فعالیت‌هایی که باعث بلع سریع هوا می‌شوند را محدود کنید، مانند خندیدن و سریع نوشیدن مایعات.
- ۲۰ مورد از خواص زنجبیل برای سلامتی، زیبایی و لاغری
- ۱۲ ماده‌ی غذایی عالی برای هضم بهتر و مبارزه با مشکلات گوارشی
۲. درمان پزشکی آروغ زدن
اگر آروغ زدن شما بیش از حد است، حتما با پزشک صحبت کنید. پزشک با پرسیدن سوالاتی در مورد زمان شروع آروغ زدن، اطلاعات لازم درباره‌ی علائم شما را جمع‌آوری می‌کند. همچنین درباره‌ی اینکه چه عواملی باعث تحریک آروغ زدن می‌شوند، از شما سوال می‌پرسد (برای مثال، مصرف یک غذا یا نوشیدنی خاص). به‌علاوه، ممکن است از شما بخواهد برای چند روز غذاهای مصرفی خود را بنویسید.
به خاطر داشته باشید که سایر علائم خود را با پزشک در میان بگذارید، حتی علائمی که فکر می‌کنید به مشکل گوارشی شما مرتبط نیستند. این کار به پزشک کمک می‌کند که تصویر کاملی از مشکل شما داشته باشد و بهترین راهی حل را پیدا کند.
گاهی اوقات، پزشک معاینه‌ی بدنی انجام می‌دهد و از سایر روش‌های تشخیصی مانند ام آر آی (MRI)، سی‌تی اسکن (CT) و سونوگرافی برای تشخیص دقیق‌تر کمک می‌گیرد. این‌ها به پزشک دید واضحی از دستگاه‌ی گوارش شما می‌دهند و تشخیص را برای او راحت‌تر می‌کنند.
راه‌های پیشگیری از آروغ زدن
شما می‌توانید با اجتناب از مواردی که ممکن است باعث آروغ زدن شوند، این مشکل را کنترل کنید. برای مثال، باید:
- بنشینید و غذا را به‌آرامی بجوید.
- هنگام غذا خوردن صحبت نکنید.
- از جویدن آدامس یا مکیدن آبنبات‌های سفت خودداری کنید.
- از نوشیدنی‌های گازدار و الکل استفاده نکنید.
- برای نوشیدن مایعات از نی استفاده نکنید.
- حجم غذای مصرفی در هر وعده را کاهش دهید.
- از مصرف هر گونه غذا یا نوشیدنی که باعث افزایش آروغ می‌شود، بپرهیزید.
- از مکمل‌های پروبیوتیک برای کمک به هضم غذا استفاده کنید.
- از موقعیت‌های اضطراب‌آور که ممکن است باعث هیپرونتیلاسیون (تهویه‌ی بیش از حد یا تنفس سریع) شوند، اجتناب کنید.
- سیگار نکشید.
- گرفتگی بینی را با داروهای ضداحتقان مانند سودوافدرین یا اسپری سالین درمان کنید. احتقان بینی و گرفتگی سینوس ناشی از سرماخوردگی، آلرژی یا عفونت سینوسی باعث می‌شود هوای بیشتری ببلعید.
- ۱۱ نکته‌ی مهم که برای ترک سیگار باید بدانید
کلام پایانی
آروغ زدن را می‌توان با ایجاد چند تغییر در سبک زندگی و رژیم غذایی به حداقل رساند. آروغ زدن بخشی از زندگی است، اما زمانی که به‌طور مکرر رخ می‌دهد، با علائم دیگری مثل معده درد همراه است یا زندگی روزمره را مختل می‌کند، مشکل تلقی می‌شود. در این صورت، بهتر است با پزشک مشورت کنید.
منابع: healthline, healthline