با نگاهی به تاریخچه سینما متوجه می‌شویم که کتاب‌ها همیشه منبع اصلی الهام برای فیلمسازان بوده‌اند. اقتباس‌هایی که گاهی به آثار برجسته‌ای تبدیل شده‌اند و گاهی به پروژه‌هایی شکست‌خورده. در میان آثار دهه ۱۹۹۰ هم مانند سایر دهه‌ها، اقتباس‌های زیادی وجود دارد. مثلا در میان فیلم‌های اقتباسی این دهه می‌توان به اثری درخشان و فراموش‌نشدنی مثل «سکوت بره‌ها» اشاره کرد. اما در کنار آثار جنایی هیجان‌انگیزی مثل فیلم‌های اقتباسی از آثار جان گریشام، می‌توان به مجموعه دیگری از فیلم‌های کمتر دیده‌شده مارتین اسکورسیزی تا درام‌های دادگاهی جذاب اشاره کرد که در میان انبوه ساخته‌های سینمایی گم شده‌اند. در ادامه مروری داریم بر آثار اقتباسی دهه ۱۹۹۰ که در میان فیلم‌های دیگر، کمتر دیده شده و در گذر سال‌ها فراموش شده‌اند.
- ۱۰ فیلم جنایی کمتر‌دیده‌شده دهه ۹۰ که نباید از دست بدهید
۱. دختران را ببوس (Kiss the Girls)
- کارگردان: گری فلدر
- بازیگران: مورگان فریمن، اشلی جاد، کری الویس
- امتیاز سایت IMDb به فیلم: ۶.۶ از ۱۰
- محصول: ۱۹۹۷
«دختران را ببوس» در ادامه علاقه فیلمسازان به تصویر کشیدن قاتلان سریالی در دهه ۹۰ ساخته شد. در روندی که آثاری مثل «سکوت بره‌ها» و «هفت» ساخته شده بود. این فیلم که یک تریلر روانشناسانه است با اقتباسی از کتابی با همین نام اثر جیمز پترسون جلوی دوربین رفت. داستان درباره یک قاتل سریالی به نام کازانوووا است که اعمال وحشیانه‌ای در قبال دختران انجام می‌دهد و به راحتی از دست پلیس‌ها فراری است. بالاخره یکی از قربانیان پیش از به قتل رسیدن از دست قاتل فرار می‌کند و با کمک به پلیس به دستگیری قاتل کمک می‌کند. مورگان فریمن در این فیلم نقش کارگاه پلیس را بازی می‌کند که قرار است پرونده را حل کند. این فیلم یکی از گزینه‌های قابل اعتنا در ژانر جنایی است که در میان دیگر ساخته‌های اینچنینی به فراموشی سپرده شده.
۲. طوفان یخ (The Ice Storm)
- کارگردان: انگ لی
- بازیگران: کوین کلاین، کریستینا ریچی، جوان آلن
- امتیاز سایت IMDb به فیلم: ۷.۴ از ۱۰
- محصول: ۱۹۹۷
خانواده‌ای متزلزل و از هم گسیخته در دهه ۷۰ میلادی در آمریکا زندگی می‌کنند. پدر به مادر خانواده خیانت می‌کند، پسر در فکر رابطه با زنی است و دختر هم به دنبال رویاهای خود. داستان بیشتر تغییرات اجتماعی جامعه در دهه ۷۰ را نشان می‌دهد. اما ناگهان یک طوفان یخ به شهر وارد می‌شود که استعاره‌ای از هجوم تحولات زندگی است و این اتفاق همه را به هم نزدیک می‌کند. این داستان فیلم «طوفان یخ» است، درامی هیجان‌انگیز برگرفته از رمانی به همین نام اثر ریک مودی. این فیلم در دهه ۹۰ از سوی منتقدان مورد استقبال قرارگرفت و آن را از نظر جامعه‌شناسی یک اثر قابل توجه می‌دانستند ولی در گیشه به موفقیت نرسید و ب فراموشی سپرده شد.
۳. جیمز و هلوی غول پیکر (James and the Giant Peach)
- کارگردان: هنری سیلیک
- صداپیشگان: پل تری، سایمون کالو، ریچارد درایفس
- امتیاز سایت IMDb به فیلم: ۶.۷ از ۱۰
- محصول: ۱۹۹۶
«جیمز و هلوی غول پیکر» یکی از رمان‌های تخیلی مشهور نویسنده بریتانیایی رولد دال است. داستان‌های این نویسنده یکی از علایق اصلی تیم برتون کارگردان مشهور سبک فانتزی هالیوود است که فیلم مشهور «چارلی و کارخانه شکلات‌سازی» را براساس یکی از رمان‌های او ساخته. دال قصه هلوی غول پیکر را در دهه ۶۰ میلادی نوشت و برتون در اواسط دهه ۹۰ تهیه‌کنندگی ساخت فیلیم براساس این داستان را برعهده گرفت. این فیلم یک استاپ‌موشن خیال‌انگیز درباره پسری به نام جیمز است که پس از مرگ پدر و مادر اسیر دو عمه بداخلاق خود شده. جیمز طی یک اتفاق با یک هلوی غول پیکر روبرو می‌شود و با کمک چند خزنده و حشره سفری عجیب را به سمت نیویورک آغاز می‌کند. این فیلم با وجود داستان جذابش، از همان زمان ساخت، بسیار مبهم بود و شاید همین دلیل گم شدن آن در میان انبو آثار اقتباسی دهه ۹۰ است.
۴. شکارچی استخوان (The Bone Collector)
- کارگردان: فیلیپ نویس
- بازیگران: دنزل واشنگتن، آنجلینا جولی، کویین لطیفه
- امتیاز سایت IMDb به فیلم: ۶.۷ از ۱۰
- محصول: ۱۹۹۹
«شکارچی استخوان» را شاید بتوان در کنار آثاری مثل «سکوت بره‌ها» در دهه ۹۰ قرارداد. این فیلم فروش خوبی هم در باکس‌آفیس داشت و توانست نزدیک به ۱۵۰ میلیون دلار در سراسر آمریکا فروش داشته باشد. اما برعکس آثار قبلی، اینبار منتقدان بودند که چندان روی خوشی به این تریلر جنایی نشان ندادند. «شکارچی استخوان» با اقتباس از رمانی به همین نام نوشته جفری دیور ساخته شده. فیلم درباره یک کارآگاه بسیار موفق پلیس است که به دلیل یک تصادف از گردن به پایین فلج شده. اما حضور یک قاتل سریالی در شهر، این کارآگاه را به زندگی بر می‌گرداند و به او انگیزه می‌دهد تا به کمک یک افسر جوان راز قتل‌ها را کشف کنند.
۵. نیمه شب در باغ خیر و شر (Midnight in the Garden of Good and Evil)
- کارگردان: کلینیت ایستوود
- بازیگران: جان کیوساک، کوین اسپیسی، جود لا
- امتیاز سایت IMDb به فیلم: ۶.۷ از ۱۰
- محصول: ۱۹۹۷
کلینت ایستوود هشت فیلم مشهور در دهه ۹۰ کارگردانی کرده که بسیار دیده شدند، اما از میان آنها «نیمه شب در باغ خیر و شر» به دلیل ساختار خاصش کمی از سایر آثار او کمتر مورد توجه قرارگرفت. این فیلم با اقتباس از کتابی به همین نام نوشته جان برنت ساخته شده که داستان محاکمه‌های هیجان‌انگیز یک کلکسیونر عتیقه‌جات را روایت می‌کند. این مرد متمول یک برده جنسی را به قتل رسانده و حالا توسط یک روزنامه‌نگار مرود تحقیق قرارگرفته و در نهایت به محاکمه کشانده می‌شود. کتاب در سال ۱۹۹۴ به چاپ رسید و با استقبال بی‌نظیری روبرو شد. یک داستان واقعی بود و با فضاسازی‌های نوسینده توانسته بود مخاطب را به خوبی جلب کند. ایستوود هم برای ساخت اقتباس آن از بازیگران ستاره دهه ۹۰ استفاده کرد تا به نتیجه قابل قبولی برسد. اما پیچ و تاب منطقی داستان و شهرت کتاب، کمکی به فروش فیلم نکرد و «نیمه شب در با خیر و شر» در باکس آفیس شکست خورد.
۶. موش‌ها و آدمها (Of Mice and Men)
- کارگردان: گری سینایس
- بازیگران: جان مالکوویچ، گری سینایس، ری والستن
- امتیاز سایت IMDb به فیلم: ۷.۵ از ۱۰
- محصول: ۱۹۹۲
رمان «موش‌ها و آدمها» از برترین آثار ادبی قرن بیستم نوشته جان اشتاین‌بک است. از این رمان چند فیلم و سریال اقتباس شده، اما برجسته‌ترین آن، فیلم ساخته گری سینایس در دهه ۹۰ است. فیلم داستان دو دوست است که یکی از آنها، عاشق اشیا و حیوانات نرم است. ماجراهایی این دو دوست را در مقابل هم قرار می‌دهد و در نهایت یکی از آنها دیگری را می‌کشد. فیلم با آرامش پیش می‌رود و بیشتر بر روابط انسانی و دوستی تکیه دارد. شاید به همین دلیل است که در میان آثار هیجان‌انگیز سال ۱۹۹۲ از جمله «بازگشت بتمن»، این فیلم اقتباسی در گیشه شکست سختی می‌خورد. البته نقدهای مثبتی درباره آن نوشته شده و حتی هنوز هم در برخی منابع از بهترین اقتباس‌ها براساس رمان‌های جان اشتاین‌بک محسوب می‌شود.
۷. باران‌ساز (The Rainmacker)
- کارگردان: فرانسیس فورد کاپولا
- بازیگران: مت دیمون، دنی دویتو، جان ویت
- امتیاز سایت IMDb به فیلم: ۷.۲ از ۱۰
- محصول: ۱۹۹۷
کاپولا یکی از کارگردان‌های برجسته هالیوود است که نامش با فیلم‌های «پدرخوانده» گره خورده. فیلم‌هایی که اقتباسی هستند و از آثار بی‌تکرار سینما. اما کاپولا بعد از این سری فیلم‌ها بازهم سراغ کتاب‌ها و رمان‌های جنایی و درام رفت و از روی آنها فیلم ساخت. «باران‌ساز» نمونه‌ای از همین علاقه کاپولا به رمان‌های اینچنینی است. این فیلم داستان دو وکیل است که بر علیه یک شرکت بیمه طرح شکایت می‌کنند، اما در این میان با ماجراهای دیگری هم روبرو می‌شوند. فیلم تمام ویژگی‌های آثار کاپولا از پیچیدگی و ساختار قابل تحسین را دارد و در میان منتقدین هم به اثری فراموش‌نشدنی مشهور است. اما مخاطب انگار چندان با موضوع یا شیوه روایت آن ارتباط برقرار نکرد و گیشه شکست‌خورده‌ای داشت.
۸. باغ مخفی (The Secret Garden)
- کارگردان: آگنیشکا هولاند
- بازیگران: کیت میبرلی، اندرو نات، مگی اسمیت
- امتیاز سایت IMDb به فیلم: ۷.۳ از ۱۰
- محصول: ۱۹۹۳
در دهه ۹۰ میلادی بسیاری از سازندگان فیلم‌ها با موضوع کودکان، سراغ داستان‌های خیال‌انگیزی که از قبل نوشته شده بود رفتند. در همین دوران بود که آثاری مثل «آنشرلی» یا «قصه‌های جزیره» با استقبال زیادی روبرو شد. کتاب «باغ مخفی» که نویسنده انگلیسی فرانسس هاجسون برنت آن را در سال ۱۹۱۱ نوشته بود، یکی از آثار مورد علاقه فیلمسازان بود در این دهه بود تا جایی که دو اقتباس از این کتاب در دهه ۹۰ ساخته شد. اما فیلمی که به کارگردانی آگنیشکا هولاند در سال ۱۹۹۳ ساخته شد، تحسین برانگیز و دیدنی بود. فیلمی که بر نشان دادن مناظر طبیعی تاکید زیادی داشت و رنج تنهایی یک دختر نوجوان را به تصویر می‌کشید. داستان درباره دختری است که پدر و مادرش را از دست می‌دهد و به باغ عمویش می‌رود. باغی که جادویی است و دختر را از انزوا در می‌آورد.
۹. بی‌گناه (Presumed Innocent)
- کارگردان: آلن جی پاکولا
- بازیگران: هریسون فورد، رائول هولیا، برایان دنهی
- امتیاز سایت IMDb به فیلم: ۶.۹ از ۱۰
- محصول: ۱۹۹۰
«بی‌گناه» یکی از آثار متفاوت این لیست است. فیلمی که با اقتباس از کتابی نوشته اسکات تورو به همین نام ساخته شده و هم از نظر منتقدان و هم مخاطبان مورد توجه بوده. «بی‌گناه» در مراسم اسکار هم نامزد دریافت چند جایزه بود و به طور کلی فیلم موفقی در دهه ۹۰ محسوب می‌شد. اما در گذر سال‌ها در میان آثار مشابه کم‌رنگ شده و دیگر کمتر درباره‌اش صحبت می‌شود. این فیلم جنایی درباره دادستانی است که به دنبال کشف راز قتل مشکوک همکارش است. هریسون فورد که در دهه ۹۰ از ستارگان مورد توجه بود، بازی بسیار دیدنی در این فیلم ارائه داد. «بی‌گناه» به گفته منتقدان از آن آثاری بود که به بیننده فرصت نمی‌داد چشم از پرده سینما بردارد.
۱۰. پرونده پلیکان (The Pelican Brief)
- کارگردان: آلن جی پاکولا
- بازیگران: جولیا رابرتز، دنزل واشنگتن
- امتیاز سایت IMDb به فیلم: ۶.۶ از ۱۰
- محصول: ۱۹۹۳
یکی از آثار چلیسی جنایی مطرح دهه ۹۰ «پرونده پلیکان» است که البته به دلیل حجم زیاد آثار اینچنینی در آن دهه به حاشیه رانده شد. این فیلم داستان یک دانشجوی حقوق را روایت می‌کند که با کمک یک روزنامه‌نگار سعی در افشای یک پرونده سیاسی دارند. بازی جولیا رابرتز و دنزل واشنگتین در این فیلم دیدنی و مورد توجه قرار گرفت و گیشه خوبی هم برای فیلم به همراه داشت. «پرونده پلیکان» برگرفته از رمانی به همین نام اثر جان گریشام است و در ادامه آثار جنایی پاکولا در دهه ۹۰ ساخته شد.
۱۱. احیای مردگان (Bringing Out the Dead)
- کارگردان: مارتین اسکورسیزی
- بازیگران: نیکلاس کیج، پاتریشا آرکت، جان گودمن
- امتیاز سایت IMDb به فیلم: ۶.۸ از ۱۰
- محصول: ۱۹۹۹
«احیای مردگان» براساس رمانی نوشته جو کانلی ساخته شده. پل شریدر، فیلمنامه‌نویس «راننده تاکسی» و «گاو خشمگین» کار تبدیل این رمان به فیلمنامه را انجام داده. برای ساخت این داستان هم مارتین اسکورسیزی پشت دوربین قرارگرفته و مانند بیشتر آثارش مضامین مذهبی و را با مسایل روز درآمیخته و نتیجه آن «احیای مردگان» شده. فیلمی که داستان یک راننده آمبولانس بی‌خواب را رویات می‌کند که با زندگی بیماران خود درگیر شده. او آنقدر بی‌خواب است که شب‌ها دچار توهم می‌شود. اسکورسیزی یکی از کارگردانان برتر هالیوود است اما او هم آثار قدر ندیده‌ای دارد که «احیای مردگان» را می‌توان یکی از آنها دانست که در میان فیلم‌های دهه ۹۰ به فراموشی سپرده شده.
۱۲. یک نقشه ساده (A Simple Plan)
- کارگردان: سام ریمی
- بازیگران: بیل پاکستون، بیلی باب تورنتون، بریجیت فوندا
- امتیاز سایت IMDb به فیلم: ۷.۵ از ۱۰
- محصول: ۱۹۹۸
یکی از آثار این لیست که نامزد اسکار بهترین فیلمنامه اقتباسی شده. فیلمی که قندهای بسیار خوبی دریافت کرد اما یک شکست بزرگ در گیشه بود. «یک نقشه ساده» درباره یه مرد از طبقه کارگر است که مقدار زیادی پول در کابین خلبان یک هواپیمای سقوط کرده پیدا می‌کنند. نقشه آنها برای تقسیم پول به بن‌بست می‌رسد و در آخر کارشان به خشونت می‌کشد. فیلم با اقتباس از رمانی به همین نام نوشته اسکات اسمیت ساخته شده که خود اسمیت هم برگردان آن به شکل فیلمنامه را برعهده داشته.
۱۳. گریه‌ای در طبیعت (A Cry in the Wild)
- کارگردان: مارک گریفتز
- بازیگران: جارد رشتون، پاملا سومارتین، استفان میدوس
- امتیاز سایت IMDb به فیلم: ۵.۸ از ۱۰
- محصول: ۱۹۹۰
یک فیلم نوجوانانه درباره پسری که در جزیره‌ای ناشناخته گم می‌شود. انگار داستان رابینسون کروزئه را ردباره یک نوجوان بازسازی کرده باشند. «گریه‌ای در طبیعت» با اقتباس از رمانی با نام «تبر» نوشته گری پائولسن ساخته شده. ممکن است که این فیلم هیجان آثار نوجوانانه‌ای مانند «هری پاتر» را نداشته باشد، اما به تصویر کشیدن فضای عجیب یک جزیره در شرایطی که یک نوجوان باید خود را در آن زنده نگه‌دارد، برای هر رده سنی جذاب است. اما با وجود داستان قابل توجه و بازی بازیگر اصلی، اما «گریه‌ای در طبیعت» به یک اثر فراموش شده از دهه ۹۰ تبدیل شد.
۱۴. محبوب (Beloved)
- کارگردان: جاناتان دمی
- بازیگران: اپرا وینفری، دنی گلاور
- امتیاز سایت IMDb به فیلم: ۶ از ۱۰
- محصول: ۱۹۹۸
«محبوب» اقتباس شده از کتابی به همین نام نوشته تونی موریسون، داستان‌نویس برجسته آمریکایی است. موریسون فمینیست است و بیشتر آثارش براساس همین دیدگاه و یا کودکان نوشته شده. «محبوب» هم داستانی مربوط به زمان برده‌داری آمریکا دارد. مردی به تازگی از برده بودن خلاص شده و با دخترش می‌خواهد زندگی جدیدی شروع که ورود یک زن مرموز به نام محبوب به زندگی آنها اتفاقات جدیدی را برایشان به وجود می‌آورد. با وجود اینکه رمان «محبوب» بسیار مشهور و تحسین‌شده است اما اقتباس سه ساعته جاناتان دمی از این کتاب در میان منتقدان و مخاطبان با شکست روبرو شد. شاید یکی از دلایل اصلی آن به شخصیت‌پردازی بد دمی در فیلمش برمی‌گردد، اما به هر حال فیلم «محبوب» یک اثر قابل ستایش است که نباید در گذر از دهه ۹۰ به فراموشی سپرده می‌شد.
۱۵. ناهار عریان (Naked Lunch)
- کارگردان: دیوید کورنبرگ
- بازیگران: پیتر ولر، جودی دیویس، ایان هولم
- امتیاز سایت IMDb به فیلم: ۶.۹ از ۱۰
- محصول: ۱۹۹۱
«ناهار عریان» با اقتباس از کتابی به همین نام نوشته ویلیام اس. باروز ساخته شده. داستان این فیلم مانند بسیاری از رمان‌های باروز غرق زندگی تخیلی با حشرات و موجودات عجیب است. دیوید کورنبرگ پس از گذشت سال‌ها از مرگ باروز، فیلم «ناهار عریان» را در دهه ۹۰ از روی این رمان اقتباس کرد. فیلم پر از صحنه‌های خشن و توهم‌انگیز زندگی آدمها با حشرات غول پیکر است. با وجود اینکه فیلم نقدهای مثبتی دریافت کرد، اما مخاطب با این حجم از توهم ارتباط برقار نکرد و «ناهار عریان» یک شکست بزرگ در گیشه بود.
۱۶. خاکسترهای آنجلا (Angela’s Ashes)
- کارگردان: آلن پارکر
- بازیگران: امیلی واتسون، رابرت کارلایل، دوون مورای
- امتیاز سایت IMDb به فیلم: ۷.۳ از ۱۰
- محصول: ۱۹۹۹
خاطرات فرانک مک کورت نویسنده مشهور بریتانیایی، با نام «خاکستر آنجلا»، زمانی که در سال ۱۹۹۶ منتشر شد، با استقبال زیادی روبرو شد. این کتاب خاطرات دوران کودکی سخت کورت را در محله‌ای فقیرنشین در ایرلند، روایت می‌کند. خاطرات کودکی که پدرش یک معتاد الکلی بود و مادرش سعی می‌کرد خانواده را سرپا نگه دارد. آلن پارکر در سار ۱۹۹۹ تصمیم گرفت فیلمی اقتباسی براساس این کتاب بسازد. فیلم مورد توجه قرارگرفت اما بسیاری آن را یک تصویر تمیز از شرایط زندگی سخت یک کودک می‌دانستند که واقع‌گرایانه نبود و شاید به همین دلیل در میان سایر فیلم‌های نوجوانانه آن دوران به دست فراموشی سپرده شد.
۱۷. اورلاندو (Orlando)
- کارگردان: سالی پاتر
- بازیگران: تیلدا سوئینتن، بیلی زین و تام هافمن
- امتیاز سایت IMDb به فیلم: ۷.۱ از ۱۰
- محصول: ۱۹۹۲
ویرجینیا وولف یکی از معتبرترین نویسندگان قرن بیستم است، اما به دلیل سبک خاص نوشته‌هایش کمتر فیلمسازی سراغ داستان‌های او می‌رود. وولف در سال ۱۹۲۸ بیوگرافی نوشت به نام «اورلاندو» درباره زنی که چندین جنیست دارد و پیری بر او غالب نمی‌شود. ۶۰ سال بعد از آن سالی پاتر فیلمی ساخت با بازی بازیگری که در آن دوران کمتر شناخته شده بود به نام تیلدا سوینتن. فیلمی که شروع راه موفقیت بازیگر و کارگردان بود و نامزد دو جایزه اسکار شد. اما شاید همان روایت خاص وولف بد که فیلم را در گیشه به موفقیت نرساند. به هر حال «اورلاندو» فیلم مهمی است که نباید فراموش شود.
منبع: Ranker