اگرچه سردرد مشکل رایجی است و اغلب در مورد آن جای نگرانی وجود ندارد، اما گاهی اوقات سردردها نشانه‌ای از مشکلی جدی‌تر مانند سکته یا آنوریسم مغزی هستند. سردرد ادامه‌دار در شکل‌های مختلف خود را نشان می‌دهد. تخمین زده می‌شود ۹۹ درصد افراد در برخی از شرایز از انواع رایج سردرد مانند سردردهای تنشی و خوشه‌ای تا سردردهای میگرنی تعادلی یا چشمی را تجربه کرده‌اند.
قابل درک است که وقتی سرتان درد می‌کند از بدترین اتفاق بترسید. اما بیشتر سردردها از نوعی هستند که عامل خطرناکی پشت آن‌ها نیست. با این حال یادگیری درباره‌ی عوامل نگران کننده می‌تواند به شما کمک کند بدانید که چه زمانی نگران سردرد خود باشید.
دلایل نگرانی درباره‌ی سردرد
نشانه‌هایی وجود دارند که نشان می‌دهند چه زمانی باید نگران سردرد خود باشید. در صورتی که بدانید باید نگران چه چیزی باشید می‌توانید در زمان مناسب تصمیم بگیرید که به پزشک مراجعه کنید.
۱. شروع شدید و ناگهانی
سردرد دردناکی که به صورت ناگهانی شروع می‌شود و نیازمند مداوای پزشکی فوری است، گاهی اوقات با عنوان بدترین دردی که تجربه کرده‌اید توصیف می‌شود. پارگی آنوریسم همراه با علائم دیگری مانند موارد زیر می‌توانند باعث این مدل سردرد شوند:
- حالت تهوع
- دو بینی
- تشنج
- حساسیت به نور
- از دست دادن هوشیاری
- ایست قلبی
- تب کردن یا سفت شدن گردن
سردرد همراه با تب یا سفت شدن گردن نشانه‌ی وجود عفونتی است که مغز یا نخاع را تحت تاثیر قرار داده است. این عفونت منجر به التهاب:
- مننژیت؛ التهاب غشاهای اطراف نخاع و مغز
- آنسفالیت؛ التهاب مغز
- میلیت؛ التهاب نخاع
- آنسفالومیلیت؛ التهاب هم در مغز و هم در نخاع
عفونت‌های درمان نشده‌ی مغز یا نخاع می‌توانند منجر به عوارضی مانند آسیب‌های دائمی مغز و اعصاب شوند. درمان سریع شانس بهبودی کامل را افزایش می‌دهد. بسته به عفونت درمان شامل استفاده از دارو مانند آنتی بیوتیک یا ضد ویروس است.
- درد در هر بخش از سر نشانه‌ی چیست؟ (انواع سردرد بر اساس محل درد)
۲. تومور
نئوپلاسم یا تومور یک توده‌ی غیرمعمول از بافت است. نئوپلاسم می‌تواند خوش‌خیم یا بدخیم باشد. سابقه‌ی تومور در خودتان یا خانواده شانس ایجاد تومور جدید را افزایش می‌دهد. اغلب نشانه‌های دیگری هم در کنار سردرد وجود دارند. ممکن است تنها نشانه‌ی تومور مغزی سردرد باشد اما این مساله تنها در یک درصد مواقع اتفاق می‌افتد.
نشانه‌های دیگری که باید به آن‌ها توجه کنید عبارت‌اند از:
- مشکلات حافظه
- اختلال حواس
- غش کردن
- علائم عصبی کانونی (نقص عملکردی مغز یا عصبی)
- تشنچ
تومورها می‌توانند خوش‌خیم باشند و همچنان این علائم را ایجاد کنند. بر اساس تحقیقات سال ۲۰۱۹ سردردهای مرتبط با تومورهای مغزی همچنین با فعالیت‌هایی که فشار داخل جمجمه را افزایش می‌دهد بدتر می‌شوند. این فعالیت‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
- خم شدن
- استفراغ
- سرفه کردن
۳. تغییر به الگوی سردرد قبلی
در صورتی که سابقه‌ی سردردهای مکرر دارید ممکن است نگران سردرد در بخش دیگری از سر خود نباشید حتی اگر آن بخش با قسمت‌هایی که قبلا درد می‌گرفتند متفاوت باشد. ممکن است شدت سردرد تغییر کرده باشد یا سردرد را در قسمت دیگری از سر خود تجربه کنید.
تغییرات نسبت به نوع یا الگوی سردردهای قبلی ممکن است باعث نگرانی شود زیرا افراد با اختلالات سردردهای اولیه همچنان می‌توانند دچار شرایطی شوند که باعث سردرد ثانویه شود.
- درمان سردرد؛ ۱۸ روش خانگی برای درمان فوری سردرد شدید
۴. تحریک شدن با موقعیت
در صورتی که سردردتان با موقعیت بدنتان شدت یافته یا کاهش می‌یابد، یعنی در وضعیتی قرار دارید که به صورت بالقوه مایع مغزی نخاعی‌تان درگیر است. سردردهای موضعی ناشی از نشت مایع مغزی نخاعی با ایستادن بدتر می‌شود و با دراز کشیدن بهبود می‌یابد.
سردردهای موضعی که ارتواستاتیک هم نامیده می‌شوند در صورتی که تغییر فشار یا نشت مایع مغزی نخاعی ممکن است رخ دهند.
۵. سردرد ایجاد شونده با سرفه
سردردی دردناک و طولانی که پس از سرفه کردن ایجاد می‌شود نوع دیگری از سردرد است که برای آن باید به پزشک مراجعه کنید. بر اساس مطالعات سردردهایی که براساس سرفه ایجاد می‌شوند به میگرن و سردرد تنشی مرتبط هستند.
سردردهای ملایم پس از سرفه اغلب نگران کننده نیستند اما در صورتی که سردردتان علائمی مانند از دست دادن تعادل، گیجی یا غش هم داشت یعنی مشکل دیگری مانند:
- ناهنجاری آرنولد کیاری
- تغییرات در فشار مایع مغزی نخاعی
- تومور مغزی
- آنوریسم مغز
علائم عصبی که باید مراقب آن‌ها باشید
نشانه‌های عصبی مربوط به مغز، نخاع و اعصاب محیطی هستند. هنگامی که این موارد منجر به بروز سردرد می‌شوند اغلب به دلیل یک علت ریشه‌ای است که به درمان پزشکی نیاز دارد. در صورتی که سردردتان با علائمی مانند:
- تغییرات بینایی
- غش کردن
- گیجی
- ضعف
- از دست دادن تعادل
- بی‌حسی یا مور مور شدن
نشانه‌های زودهنگام سکته
سکته مغزی اغلب ممکن است باعث شروع ناگهانی یکی از موارد زیر شود:
- بی‌حسی یا ضعف، اغلب در یک سمت بدن
- گیجی
- مشکل در گفتار یا فهم زبان
- مشکل بینایی در یک یا هر دو چشم
- از دست دادن تعادل یا سرگیجه
- از دست دادن هماهنگی یا دشواری در قدم زدن
- سردرد شدید بدون علت مشخص
با تست زیر بررسی‌های سکته را انجام دهید:
- صورت؛ عدم تقارن غیرمعمول یا افتادگی در یک طرف
- دست‌ها؛ ناتوانی در بلند کردن هر دو دست بدون حرکت کردن یکی از آن‌ها به سمت پایین
- صحبت کردن؛ نامفهوم یا عجیب صحبت کردن
- زمان؛ موثرترین درمان‌های سکته تنها در عرض سه ساعت اول پس از بروز علائم اولیه در دسترس هستند.
۶. سردردهای اولیه و ثانویه
سردرد می‌تواند دردناک و ناتوان‌کننده باشد اما تخمین زده می‌شود ۹۰ درصد سردردها نتیجه‌ی یک نوع اختلال سردرد اولیه هستند که دلیل آسیب شناختی شناخته شده ندارند. مثال‌های رایج از سردردهای اولیه عبارت‌اند از:
- میگرن
- سردرد خوشه‌ای
- سردرد تنشی
سردردهای ثانویه سردردهایی هستند که به دلیل بیماری پزشکی دیگری ایجاد می‌شوند. سردردهای ثانویه‌ی رایج عبارت‌اند از:
- بیماری عروقی
- شوک و آسیب روحی
- عفونت
سردرد به عنوان نتیجه‌ی بیماری روحی، هم سردرد ثانویه شناخته می‌شود. آسیب جسمی یکی از دلایل رایج سردردهای ثانویه است. سردرد سرویکوژنیک یا ضربه مغزی مثال‌هایی از این دسته هستند.
در صورتی که پس از حادثه به اندازه‌ی کافی استراحت نداشته باشید ضربه مغزی می‌تواند باعث مشکلات ادامه‌دار شود بنابراین نکته‌ی قابل توجه این است که این مدل آسیب حتی بدون ضربه‌ی مستقیم به سر هممی‌تواند اتفاق بیفتد.
- ۱۲ ماده‌ی غذایی عالی برای درمان سردرد و حمله‌ی میگرنی
۷. سردردهای پس از آسیب
سردردهای سرویکوژنیک ملایم یا سردرد ضربه مغزی می‌توانند با مراقبت خانگی و استراحت کردن بهبود پیدا کنند. اما برخی سردردهای پس از سانحه بسیار جدی هستند. در صورتی که سردرد پس از سانحه‌تان علائم زیر را داشت حتما به پزشک مراجعه کنید.
- سردرد مداوم و تشدید شونده
- حالت تهوع
- تشنج
- کاهش هماهنگی و تعادل
- ضعف یا بی‌حسی
- تغییرات رفتاری
- لکنت زبان
- اندازه‌ی مردمک ناهموار
- گیجی
- تغییرات خلق و خو
- از دست دادن هوشیاری یا خواب‌آلودگی بیش از حد
این علائم ممکن است نشان دهنده‌ی آسیب‌های پس از سانحه مانند لخته شدن خون در مغز باشند.
برای سردرد باید به کدام پزشک مراجعه کنیم؟
پزشک مراقبت‌های اولیه می‌تواند درمان‌هایی را توصیه کند که به بهبود سردردتان کمک کند. در غیر اینصورت شما را به پزشک متخصص مغز و اعصاب ارجاع می‌دهد. پزشک متخصص مغز و اعصاب در حوزه‌ی بیماری‌هایی که روی مغز، نخاع و اعصاب محیطی تاثیر می‌گذارند تخصص دارد. این پزشک می‌تواند به دنبال دلایل سردرد با استفاده از ابزارهایی مانند تست‌های عصبی و تصویربرداری باشد.
در پایان
اغلب سردردها از نوع اولیه هستند. این بدان معنا است که دلیل آسیب شناختی شناخته شده‌ای ندارند و جایی برای نگرانی وجود ندارد. سردردهای ثانویه ممکن است دلیل شناخته شده‌ای داشته باشند که جدی نیست مانند سردرد سرویکوژنیک. سایر سردردهای ثانویه دلایل جدی‌ای دارند که نیازمند مراقبت‌های پزشکی سریع هستند از جمله‌ی این سردردها می‌توان به سکته‌ی مغزی یا تومور مغزی اشاره کرد.
در صورت نیاز پزشک اولیه شما را به یک پزشک متخصص مغز و اعصاب ارجاع می‌دهد تا آزمایشات و درمان بیشتری را دریافت کنید.
منبع: Psych Central