سرماخوردگی در فصول سرد سال بسیار شایع است. بزرگسالان به‌طور میانگین ۲ تا سه بار در سال سرما می‌خورند، در حالی که کودکان بیشتر دچار سرماخوردگی می‌شوند. معمولا علائم بیماری ۲ تا سه روز پس از ورود ویروس به بدن ظاهر می‌شود، در سه روز اول به اوج خود می‌رسد و تقریبا بعد از هفت تا ۱۰ روز از بین می‌رود. مزیت علائم اولیه‌ی سرماخوردگی این است که به شما اجازه می‌دهد قبل از شدید شدن بیماری به آن واکنش نشان دهید. اگر به‌دنبال راهی برای درمان سریع سرماخوردگی هستید، راهکارهایی که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم را امتحان کنید.
سرماخوردگی
سرماخوردگی به‌دلیل عفونت ویروسی رخ می‌دهد. بسیاری از ویروس‌ها می‌توانند به بروز این بیماری منجر شوند، اما رینوویروس‌ها (Rhinovirus) رایج‌ترین دلیل ابتلا به آن هستند. شما معمولا به یکی از روش‌های زیر به ویروس سرماخوردگی آلوده می‌شوید:
- استنشاق قطرات حاوی ذرات ویروس که بعد از عطسه یا سرفه‌ی فرد بیمار وارد هوا می‌شوند
- تماس با قطرات حاوی ذرات ویروس روی سطوح مختلف و سپس لمس کردن دهان، بینی یا چشم
سرماخوردگی معمولا با گلودرد و آبریزش بینی شروع می‌شود، اما ممکن است علائم دیگری هم داشته باشد، مانند:
- بدن درد
- سرفه
- سردرد
- عطسه
به محض احساس سرماخوردگی چه کاری انجام دهیم؟
هیچ راهی برای درمان سرماخوردگی وجود ندارد. اما اگر به محض مشاهده‌ی اولین علائم بیماری اقدامات زیر را انجام دهید، سریع‌تر بهبود می‌یابید:
۱. مایعات فراوان بنوشید
با شروع علائم سرماخورگی مصرف مایعات را افزایش دهید، چون بدن برای انجام تمام وظایف ضروری خود از جمله مبارزه با عفونت به آب نیاز دارد و کم‌آبی سرماخوردگی را تشدید می‌کند. علائم کم‌آبی عبارت‌اند از: افزایش تشنگی یا خشکی دهان، سرگیجه یا سبکی سر و خستگی.
برای هیدراته نگه داشتن بدن و کمک به دفع سموم از آب، دمنوش‌های گیاهی و سوپ استفاده کنید و از مصرف مایعاتی که ممکن است باعث کم‌آبی شوند مانند نوشیدنی‌های کافئین‌دار بپرهیزید. اگر گلوی شما می‌سوزد یا درد می‌کند، مصرف مایعات گرم را فراموش نکنید. مایعات گرم تسکین دهنده هستند، از غلیظ شدن بیش از حد مخاط در بدن جلوگیری می‌کنند و احتقان را از بین می‌برند.
۲. به مایعات عسل اضافه کنید
عسل هم خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ضدمیکروبی دارد و هم می‌تواند یک لایه‌ی نازک روی غشاهای مخاطی ایجاد کند. درنتیجه، سوزش گلو و التهاب راه‌های هوایی را تسکین می‌دهد. بهترین راه برای مصرف عسل، اضافه کردن آن به دمنوش یا آب گرم است. به یاد داشته باشید که کودکان زیر یک سال نباید از عسل استفاده کنند، چون ممکن است به یک بیماری بالقوه خطرناک به‌نام بوتولیسم مبتلا شوند.
- چگونه از عسل برای درمان سرفه استفاده کنیم؟
۳. رژیم غذایی خود را اصلاح کنید
هنگام سرماخوردگی روی پیروی از رژیم غذایی سالم و غنی از مواد مغذی تمرکز داشته باشید تا به تقویت سیستم ایمنی بدن و مبارزه با ویروس کمک کنید. برای درمان سریع سرماخوردگی باید از غذاهای سالم مثل ماهی، مرغ، تخم‌مرغ، لبنیات کم‌چرب، لوبیا، مغزیجات و غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان مانند میوه و سبزی استفاده کنید و مصرف تنقلات شیرین را کاهش دهید.
۴. آب نمک غرغره کنید
اگر به خارش، سوزش یا درد گلو مبتلا هستید، یک‌چهارم تا یک‌دوم قاشق چای‌خوری نمک خوراکی را به یک لیوان آب گرم اضافه کرده و سپس آن را غرغره کنید. این کار را چند بار در روز انجام دهید تا تورم و سوزش از بین برود. این راهکار فقط برای افراد بالای ۶ سال مناسب است که می‌توانند آب نمک را بدون بلعیدن غرغره کنند.
۵. قرص مکیدنی زینک (روی) را امتحان کنید
شواهد علمی در مورد تاثیر زینک روی علائم سرماخوردگی ضد و نقیض است و اطلاعات کافی درباره‌ی دوز موثر آن وجود ندارد. با این حال، بعضی از تحقیقات نشان داده‌اند که این ماده‌ی معدنی مهم به درمان سریع سرماخوردگی کمک می‌کند و مدت زمان بیماری را به طور میانگین یک تا ۲ روز کاهش می‌دهد.
گفته می‌شود که زینک از تکثیر رینوویروس (ویروسی که در بروز بسیاری از سرماخوردگی‌ها نقش دارد) جلوگیری می‌کند و باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود. هنگامی که از قرص مکیدنی زینک استفاده می‌کنید، ترکیبات آن روی زبان و گلو باقی می‌ماند که این امر حرکت ویروس را روی غشاهای مخاطی سخت‌تر می‌کند.
به یاد داشته باشید که محصولات حاوی زینک می‌توانند عوارض جانبی ایجاد کنند. متخصصان هشدار می‌دهند که استفاده از ژل‌ها و اسپری‌های بینی که حاوی زینک هستند ممکن است به از دست دادن دائمی حس بویایی منجر شوند. زیاده‌روی در مصرف مکمل‌های خوراکی زینک هم می‌تواند باعث حالت تهوع و مشکلات گوارشی شود.
- آیا روی (زینک) واقعا به درمان سرماخوردگی کمک می‌کند؟
۶. به اندازه‌ی کافی استراحت کنید
شبی که احساس می‌کنید سرماخوردگی در راه است، یک یا ۲ ساعت زودتر به رختخواب بروید. کم‌خوابی سیستم ایمنی بدن را در برابر عفونت آسیب پذیرتر می‌کند، در حالی که خواب کافی می‌تواند تولید آنتی‌بادی‌ها و عملکرد سلول‌های ایمنی را بهبود بخشد.
محققان در یک مطالعه ارتباط بین خواب و احتمال ابتلا به سرماخوردگی را با استفاده از ۱۶۴ شرکت‌کننده‌ی سالم ارزیابی کردند و به این نتیجه رسیدند که افرادی که کمتر از پنج ساعت در شب می‌خوابند، ۴/۵ برابر بیشتر از کسانی که میزان خواب آن‌ها حداقل هفت ساعت است، در معرض خطر ابتلا به سرماخوردگی هستند.
۷. مرخصی بگیرید
اگر می‌توانید در خانه بمانید، بهتر است مرخصی بگیرید تا به اندازه‌ی کافی استراحت کنید. این کار همچنین به شما کمک می‌کند که از سرایت بیماری به دیگران جلوگیری کنید.
اگر مجبور هستید به محل کار خود بروید، تا حد امکان از همکاران‌تان فاصله بگیرید. چرا که سرماخوردگی در روزهای اول بسیار مسری است. به‌علاوه، دست‌های خود را مرتب بشویید یا از ضدعفونی‌کننده‌های الکلی استفاده کنید. حتی می‌توانید ماسک بزنید. ماسک نه‌تنها جلوی شیوع بیماری کرونا را می‌گیرد، بلکه می‌تواند احتمال سرایت سایر بیماری‌ها را هم کاهش دهد.
۸. استرس خود را کنترل کنید
افراد مبتلا به استرش شدید ممکن است بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به عفونت باشند، چون استرس عملکرد سیستم ایمنی بدن را مختل می‌کند. در مقابل، کنترل استرس به کمک تنفس عمیق، مدیتیشن و دوش آب گرم توانایی بدن را برای مقابله با ویروس سرماخوردگی و سایر عوامل بیماری‌زا بهبود می‌بخشد.
ورزش هم می‌تواند برای کنترل استرس و درمان سریع سرماخوردگی مفید باشد. تا زمانی که علائم بیماری خفیف است (یعنی فقط به آبریزش بینی، عطسه و گلودرد جزئی مبتلا هستید و تب ندارید)، می‌توانید فعالیت بدنی سبک تا متوسط انجام دهید. در صورت مشاهده‌ی علائم شدید از جمله تب، سرفه‌ی شدید یا مشکلات گوارشی از ورزش کردن خودداری کنید. اگر به بیماری زمینه‌ای مانند بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD)، آسم یا بیماری قلبی مبتلا هستید، قبل از ورزش کردن با پزشک خود مشورت کنید.
- ۱۳ مورد از بهترین تمرین‌های یوگا برای بهبود نشانه‌های سرماخوردگی
۹. هوای پاک تنفس کنید
بعضی از پزشکان استفاده از دستگاه‌ی تصفیه‌کننده‌ی هوا را برای درمان سریع سرماخورگی یا پیشگیری از آن موثر می‌دانند. چون کیفیت هوا روی سلامت دستگاه‌ی تنفس تاثیر دارد و هوای آلوده، چه در بیرون از خانه و چه داخل خانه، می‌تواند به پوشش محافظ راه‌های هوایی آسیب برساند. این امر زمینه را برای ابتلا به عفونت‌های تنفسی فراهم می‌کند.
۱۰. اسپری بینی را امتحان کنید
استفاده از اسپری بینی حاوی سدیم کلراید بلافاصله پس از شروع علائم اولیه سرماخوردگی می‌تواند با مرطوب کردن مجرای خشک بینی و شل کردن مخاط به بهبود سریع‌تر بیماری کمک کند. البته برای اینکه اثربخشی این روش مشخص شود به مطالعات بیشتری نیاز است. اگر می‌خواهید از اسپری بینی برای درمان سریع سرماخوردگی کمک بگیرید، حتما دستورالعمل‌ها و هشدارهای روی بروشور یا بسته‌بندی محصول را با دقت بخوانید.
۱۱. از داروهای بدون نسخه استفاده کنید
داروهای بدون نسخه (OTC) مثل مسکن‌ها (استامینوفن و ایبوپروفن) و داروهای ضدسرفه نمی‌توانند سرماخوردگی را درمان کنند، اما ممکن است علائم آن را کاهش دهند. از آنجا که زیاده‌روی در مصرف این داروها خطرناک است، حتما بروشور آن‌ها را قبل از مصرف بخوانید. ذکر این نکته ضروری است که آنتی‌بیوتیک‌ها سرماخوردگی را درمان نمی‌کنند، چون روی باکتری‌ها تاثیر دارند و سرماخوردگی یک بیماری ویروسی است.
به یاد داشته باشید که به کودکان زیر ۲ سال نباید داروی سرماخوردگی یا ضدسرفه بدهید، چون این کار ممکن است به عوارض جانبی شدید و بالقوه کشنده منجر شود. قبل از دادن داروی سرماخوردگی به کودک ۲ تا چهار ساله حتما با پزشک صحبت کنید. اگر می‌خواهید به کودکان بزرگ‌تر دارو بدهید، بروشور محصول را با دقت بخوانید یا با پزشک مشورت کنید. همچنین توصیه می‌شود از محصولاتی استفاده کنید که برای کودکان طراحی شده‌اند. هرگز محصولات مخصوص بزرگسالان را به کودکان ندهید، چون احتمالا دوز این داروها برای کودکان مناسب نیست.
کلام پایانی
اگر علائم بیماری خفیف باشد، می‌توانید با استراحت کردن، نوشیدن مایعات گرم، خوردن غذاهای مغذی و مصرف داروهای بدون نسخه به درمان سریع سرماخوردگی کمک کنید. در صورتی که بیماری شدید یا طولانی شد، به پزشک مراجعه کنید.
منابع: livestrong, health, medicalnewstoday