قصه‌های فولک اروپای شرقی منبع الهامی غنی برای ژانر ترسناک فولک در سینمای مدرن هستند و تا به حال، چندین فیلم خوب بر اساس این قصه‌ها ساخته شده‌اند. فیلم‌هایی مثل «نوامبر»، «کرات» و «روح شیطان» قصه‌های فولک اروپای شرقی را زنده کرده‌اند و زیبایی تسخیرکننده و عناصر عجیب و غریب این قصه‌ها را به تصویر کشیده‌اند.
از گرگینه‌ها و جادوگرها تا موجودات ترسناکی مثل لشی و بابا یاگا، این فیلم‌ها حظ بصری دارند و نگاهی به جهان تاریک و عجیب قصه‌های فولک اروپای شرقی می‌اندازند. فولکلور اروپای شرقی پر از قصه‌های به شدت ترسناک است که منبع الهام چند فیلم ترسناک درخشان شده‌اند. ژانر ترسناک فولک ژانری محبوب در سینمای مدرن است و به طور مرتب، از قصه‌های فولک و اساطیر فرهنگی الهام میگیرند. پیش از ژانر ترسناک فولک در سینمای بریتانیا مرسوم بود، و چندین فیلم ترسناک فوق‌العاده بر اساس فولکلور سلت‌ها در سینمای بریتانیا ساخته شدند. اما این ژانر امروز گسترش پیدا کرده و تبدیل به ژانری بین المللی شده است. این چنین شده است که چند فیلم ترسناک بر اساس قصه‌های فولک اروپای شرقی به مخاطبان سینمای وحشت تقدیم شده‌اند.
- ۶ فیلم ترسناک ژاپنی که بر اساس افسانه‌های عامیانه ساخته شدند
۱. «نوامبر» (November)؛ فیلم ترسناک بر اساس قصه‌های فولک اروپای شرقی
- سال اکران: ۲۰۱۷
- کارگردان: رینر سارنت
- بازیگران: رئا لست، جورگن لیک، آروو کوکوماگی
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۶ از ۱۰۰
این درام ترسناک فانتزی بر اساس رمان پرفروش «رهپا» (Rehepapp ehk November) نوشته اندروس کیویرا محصول مشترک استونی، هلند و لهستان، فیلمی زیبا از کارگردان اهل استونی رینر سارنت است که قصه روستایی کشاورزی در استونی قرن نوزدهم را روایت می‌کند که پر از گرینه، روح و قراردادهای شیطانی است. این فیلم سیاه سفید مدرن از یکی از قصه‌های فولک استونی، به طور ویژه حماسه ملی این کشور «پسر کالیف» الهام گرفته است. در روستای قرون وسطی یک گروه از دهقانان از راه‌هایی برای زنده ماندن در زمستان استفاده می‌کنند و در عین حال، یک زن و مرد تلاش می‌کنند باهم ازدواج کنند. «نوامبر» بیشتر از آنکه یک فیلم ترسناک سرراست باشد، یک قصه افسانه‌ای تاریک است که بیشتر بر زیبایی و عجایب تمرکز دارد تا ترس و وحشت. به همین خاطر، فیلم عجیب و غریب است که از آن حظ بصری خواهید برد.
۲. کرات (Kratt)
- سال اکران: ۲۰۲۱
- کارگردان: راسموس مریوو
- بازیگران: یان اوسپولد، یانوس منیکاس، مری لیل، ایوو اوکیوی، برادر لوسار
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۷ از ۱۰۰
فیلمی دیگر از استونی که البته این بار یک کمدی ترسناک است. در فولکلور استونی، «کرات» یک برده شیطانی است که از اجناس روزمره ساخته می‌شود و بعد شیطان زندگی‌اش تسخیر می‌کند. در این فیلم، دو بچه پیش مادربزرگشان می‌مانند و تلاش می‌کنند این موجود شیطانی را بسازند، که طبعاً نتایج شیطانی دربر دارد. این فیلم هم واقعاً خنده‌دار است و هم فوق‌العاده عجیب و غریب و در زنده کردن یکی از مهم‌ترین قصه‌های اسطوره‌ای کشور استونی کاملاً موفق عمل کرده است. جالب است که در فیلم «نوامبر» هم ما کرات‌ها را می‌بینیم.
۳. روح شیطان (Viy)
- سال اکران: ۱۹۶۷
- کارگردان: کونستانتین یرشف، گورگی کروپاچف
- بازیگران: لئونید کوراولیوف، ناتالیا وارلی
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۸ از ۱۰۰
این فیلم ترسناک محصول شوروی بر اساس قصه‌ای به همین نام نوشته نیکلای گوگول اولین فیلم ترسناکی است که در دوران اتحاد جماهیر شوروی در این کشور اکران شد. «روح شیطان» به لحاظ بصری یکی از زیباترین فیلم‌هایی است که تا به حال ساخته شده است، که تا حد زیادی این زیبایی را مدیون خلاقیتی است که سازندگانش به خاطر بودجه‌ای اندک مجبور شده‌اند به خرج دهند. این فیلم بر اساس فولکلور روسی و اوکراینی، به طور ویژه باورهایی که درباره جادوگرها وجود دارد، داستان راهبی جوان و دیدارهایش با یک جادوگر را در روستانی دورافتاده در روسیه روایت می‌کند. سکانس‌های جلوه‌های ویژه این فیلم که با استفاده چندین تکنیک مقرون به صرفه، به طرز شگفت‌انگیزی زیبا هستند و جذابیتی منحصر به فرد به آن می‌بخشند.
۴. «لشی» (Leshy)؛ فیلم ترسناک بر اساس قصه‌های فولک اروپای شرقی
- سال اکران: ۲۰۱۵
- کارگردان: پاول سوکوپ
- بازیگران: میروسلاو کارل، جیکوب کودلا، ولادمیولادیمیرا هاولیچکووا، مارک پوسپیشال
«لشی» یک فیلم ترسناک کوتاه محصول جمهوری چک است که داستان یک شکاربان را روایت می‌کند که با موجودی اهریمنی مواجه می‌شود و چند شگارچی در اعماق جنگل او را بیدار می‌کند. این هیولا لشی است، روحی جنگلی از فولکلور اسلاوی که حاکم جنگل است. مخاطبان ژانر ترسناک شاید این موجود را از فصل دوم «شکارچی هیولا» (The Witcher) بشناسند. همانطور که در فیلم «لشی» نشان داده شده است، لشی یک موجود غولپیکر باابهت است که کارهایش را می‌توان در رفتار مردمان جنگل دید. گویا یک فیلم بلند هم با اقتباس از اسطوره لشی در حال ساخت است.
۵. گولم: چگونه او به این جهان آمد (The Golem: How He Came into the World)
- سال اکران: ۱۹۲۰
- کارگردان: پاول وگنر، کارل بوئسه
- بازیگران: پاول وگنر، آلبرت اشتاینروک، لیدا سالمونووا، ارنست دویچ، لوتار موتل
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۱۰۰ از ۱۰۰
این فیلم ترسناک صامت یکی از نمونه‌های اصلی اکسپرسیونیسم آلمان است که بر اساس رمان محصول ۱۹۱۵ نوشته گوستاو مایرینک ساخته شده است. «گولم: چگونه او به این جهان آمد» سومین فیلم از سه‌گانه وگنر و در واقع پیش‌درآمدی به قسمت اول این سه‌گانه «گولم» محصول ۱۹۱۵ و تنها فیلمی از این سه‌گانه است که در دسترس است. این فیلم صامت بر اساس یکی از معروف‌ترین قصه‌ها درباره گولم، موجودی از فولکلور یهودی‌ها ساخته شده است. گولم یک موجود غولپیکر شبیه انسان است که از گل یا خاک رس ساخته می‌شود و زنده می‌شود تا در خدمت خالقش باشد. قصه‌های گولم در سرتاسر اروپای شرقی و خاورمیانه شنیده می‌شود اما خود افسانه در واقع از پراگ آمده است. «گولم: چگونه او به این جهان آمد» نمونه‌ای درخشان از اولین فیلم‌های سیاه و سفید ژانر وحشت است که بعضی از به‌یادماندنی‌ترین تصاویر آن دوره را خلق کرده است.
۶. خون‌آشام (Vampir)
- سال اکران: ۲۰۲۱
- کارگردان: برانکو توموویچ
- بازیگران: برانکو توموویچ، اوا راس، گوریکا رگودیچ
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۴۰ از ۱۰۰
خون‌آشامان در قصه‌های فولک سرتاسر جهان حضور دارند، البته اغلب با اسطوره‌های اروپای شرقی ارتباط دارند. ریشه یکی از این افسانه‌ها یک پرونده قتل از قرن هجدهم صربستان است. فیلم هنری ترسناک «خون‌آشام» محصول مشترک بریتانیا، صربستان و آلمان با الهام از این اتفاقات ساخته شده است و داستان آرنات را روایت می‌کند که شاهد یک جنایت در لندن است، به صربستان می‌رود و کار مراقبت از یک قبرستان را در یک روستای کوچک دورافتاده قبول می‌کند. «خون‌آشام» خوانشی ترسناک از فولکلور خون‌آشام را ارائه می‌کند، و با از بین بردن مرز میان تاریخ و اسطوره فیلم را ترسناک‌تر می‌کند.
۷. روح (Strigoi)؛ فیلم ترسناک بر اساس قصه‌های فولک اروپای شرقی
- سال اکران: ۲۰۰۹
- کارگردان: فی جکسون
- بازیگران: کاتالین پاراسکیو
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۳۳ از ۱۰۰
با اینکه رومانی به‌خصوص ترانسیلوانیا معمولاً به وجود خون‌آشامان معروفاست. اما خون‌آشامان به آن شکلی که ما می‌شناسیم، اصلاً در فولکلور رومانی وجود ندارد. نزدیک‌ترین معادل آن استریجوی، روحی مخوف است که از مردگان برمی‌خیزد که تنها با تغذیه از خون زندگان می‌تواند زنده بماند. کمدی ترسناک محصول بریتانیا بر اساس این اسطوره رومانیایی ساخته شده است. «استریجوی» قصه مدرن کونستانتین مردی است که ظاهراً در اقدامی عدالت‌خواهانه به دست روستاییان کشته می‌شود، و روحش از آن زمان به بعد برگشته است تا از مردمان روستا انتقام بگیرد. این تفاوت‌ها در ژانر خون‌آشامی، فیلم «استریجوی» را به تجربه‌ای متفاوت و تازه تبدیل می‌کند، که در عین حال، یک فیلم پرسر و صدا خنده‌دار و ترسناک بر اساس فولکلور کشور رومانی است.
۸. بابا یاگا: وحشت جنگل تاریک (Baba Yaga: Terror Of The Dark Forest)
- سال اکران: ۲۰۲۰
- کارگردان: سواتوسلاو پودگافسکی
- بازیگران: اولگ چوگونوف، گلفیرا گلوبوا، سوتلانا اوستینوا، ماریانا اسپیواک، آلکسی رزین
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۲۰ از ۱۰۰
یکی از بدنام‌ترین شخصیت‌های فولکلور اروپای شرقی بدون شک بابا یاگا از یک افسانه روسی است. بابا یاگا یک جادوگر وحشی از یک قصه فولک قدیمی اسلاو است که معمولاً، اما نه همیشه، کسانی را که بر سر راهش قرار میگیرند، تنبیه می‌کند. این اسطوره در این فیلم ترسناک فانتزی محصول روسیه «بابا یاگا: وحشت جنگل تاریک» زنده شده است. فیلم داستان خانواده‌ای جوان را روایت می‌کند که پرستاری نسبتاً مشکوک را استخدام می‌کند تا از پسر تازه به دنیا آمده‌شان مراقبت کند. این فیلم با اینکه از راتن تومیتوز امتیاز بالایی نگرفته، یکی از فیلم‌های ترسناکی است که جلوه‌های بصری بی‌نظیر و صحنه‌های واقعاً ترسناکی دارد.
۹. گل‌های وحشی (Wild Flowers)
- سال اکران: ۲۰۲۲
- کارگردان: فرانتیشک آنتونین برابتس
- بازیگران: لیندا ریبووا، بولک پولیوکا، کارل دوبری، استلا زازورکووا، یانا اشواندووا، آلنا میهولووا، آنا گیسلرووا، ویرا گالانیکووا، نینا دیویشکووا، زوزانا بیجوفسکا، یرژی شمیتزر، کارل رودن، مارتینا گاسپاروویچ بزوشکووا
این درام ترسناک آنتالوژِ محصول کشور چک بر اساس هفت شعر از مجموعه اشعار کارل یارومیر اربن، شاعر قرن نوزدهم ساخته شده است. قصه‌های اربن ریشه در فولکلور اسلاو دارند که تحت عنوان «دسته‌گل افسانه‌های فولک» منتشر شده‌اند. «گل‌های وحشی» هفت قصه درباره جادوگر، روح و نفرین را روایت می‌کند که
۱۰. جادوگر نیمروز (The Noonday Witch)
- سال اکران: ۲۰۱۶
- کارگردان: ایری سادک
- بازیگران: کارولینا لیپووسکا، آنا گایسلرووا، مارک پوسپیشال
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۰ از ۱۰۰
فیلمی محصول چک که بر اساس یک افسانه اسلاو «خانم نیمروز» ساخته شده است. در این قصه فولک، او جادوگری است که سر ظهر سر و کله‌اش پیدا می‌شود و باعث سکته قلبی، درد و جنون کارگران می‌شود. این پایه داستان فیلم «جادوگر نیمروز» است که داستان مادر و دختری را روایت می‌کند که به تازگی به خانه‌ای دورافتاده نقل مکان کرده‌اند و آرامش‌شان، وقتی سر و کله این جادوگر پیدا می‌شود، مختل می‌شود. «جادوگر نیمروز» یکی فیلم ترسناک فولک فوق‌العاده ترسناک است که سکانس‌های شگفت‌انگیزش کاملاً در روز فیلمبرداری شده‌اند. این فیلم نمونه‌ای جسورانه و بی‌نقص از پتانسیلی است که قصه‌های فولک اروپای شرقی برای حضور در سینما دارند.
منبع: screenrant