بهترین فیلم‌های فانتزی سال‌های اخیر؛ از «وانکا» تا «مرد شمالی»

فیلم‌های فانتزی همواره محبوب بوده‌اند و اگرچه در نخستین سال‌های قرن بیستم‌ویکم، با شاهکارهایی همچون سه‌گانه‌ی «ارباب حلقه‌ها» اثر پیتر جکسون روبه‌رو شدیم اما دهه ۲۰۲۰ -حداقل تا اینجا- دوره‌ای آرام برای این ژانر محسوب می‌شود. با این حال، در دورانی که فیلم‌های ابرقهرمانی و بلاک‌باستر‌های اکشن در کانون توجه قرار دارند، هنوز هم فیلم‌های فانتزی جذاب و مستقلی را پیدا می‌کنید که ارزش تماشا دارند.

این فیلم‌ها با پرت کردن مخاطب به جهان‌های جدید و شگفت‌انگیز نشان می‌دهند که ژانر فانتزی زنده و پویا است. امیدواریم سال ۲۰۲۴ با فیلم‌هایی مانند «شرور» (Wicked)، «نوسفراتو» (Nosferatu) و «بیتلجوس بیتلجوس» (Beatlejuice Beatlejuice) شاهد نسخه‌های مدرن‌تری از داستان‌های کلاسیک محبوب باشیم اما تا پیش از اکران آن‌ها، ۱۰ فیلم برگزیده‌ی این مقاله می‌توانند شما را سرگرم کنند.

۱۰. به‌پیش (Onward)

• کارگردان: دن اسکنیون
• سال اکران: ۲۰۲۰
• امتیاز IMDB به فیلم: ۷.۴ از ۱۰
• امتیاز Rotten Tomatoes به فیلم: ۹۵ از ۱۰۰
• امتیاز Metacritic به فیلم: ۶۱ از ۱۰۰

فیلم «به‌پیش» یکی از اولین فیلم‌های انیمیشن و فانتزی دهه‌ی جدید بود و هم‌چنین، یکی از معدود فیلم‌های بزرگی بود که در سال ۲۰۲۰ اکران شد زیرا در آن دوران اکران‌ها به تعویق می‌افتادند. این فیلم ماجراجویانه از استودیوی پیکسار دنیایی را به تصویر می‌کشد که موجودات فانتزی در فضایی شبیه به حومه‌ی شهر زندگی می‌کنند. ایان و بارلی، اِلف‌های برادر نوجوان، پس از دریافت هدیه‌ای که می‌تواند پدر مرحوم‌شان را به زندگی بازگرداند، به قصد جستجویی جادویی سفری را آغاز می‌کنند.

استودیوی انیمیشن‌سازی پیکسار به خلاقیت معروف است و «به‌پیش» یکی از خیال‌انگیزترین آثار آن‌‎هاست که کمتر از دیگر فیلم‌های این استودیو دیده شد. ایده‌ی موجودات افسانه‌ای مانند جن‌ها، سنتورها، پری‌دریایی‌ها، اسب‌های شاخ‌دار و دیگر موجوداتی که در دنیای مدرن زندگی می‌کنند، می‌تواند برای هر بیننده‌ای جالب باشد. «به‌پیش» می‌توانست دنیایی که به تصویر کشید را کمی عمیق‌تر کاوش کند اما در مرکز این قصه داستانی دل‌انگیز از دو برادر روایت شده که به هم نزدیک‌تر می‌شوند و وداع همیشگی با عزیزان از دست رفته را نشان می‌دهد.

۹. نیمونا (Nimona)

• کارگردان: تروی کوان، نیک برونو
• سال اکران: ۲۰۲۳
• امتیاز IMDB به فیلم: ۷.۵ از ۱۰
• امتیاز Rotten Tomatoes به فیلم: ۹۱ از ۱۰۰
• امتیاز Metacritic به فیلم: ۷۵ از ۱۰۰

سازندگان «نیمونا» تا این انیمیشن را مرحله‌ی تولید برسانند چالش‌های زیادی را از سر گذراندند زیرا در اصل توسط استودیوی بلو اسکای (Blue Sky Studios) قبل از تعطیلی شرکت ساخته شده بود و سپس نتفلیکس وارد میدان شد و به بیننده‌هایش سفری فانتزی را ارائه داد که هم سریع پیش می‌رود و هم دراماتیک است. «نیمونا» در جامعه‌ای اتفاق می‌افتد که در فضای آن شاهد تلاقی فانتزی کلاسیک قرون‌وسطایی و محیط علمی‌-تخیلی آینده‌نگر هستیم. هنگامی که شوالیه مشتاق بلیستر بولدهارت به جرم کشتن ملکه متهم می‌شود، تصمیم می‌گیرد تا با کمک هیولای نوجوانی، که قادر به تغییر شکل است، خودش را تبرئه کند.

«نیمونا» فیلمی سرگرم‌کننده و مناسب برای تماشا با خانواده را با موضوعات جدی در ژانری ماجراجویانه ترکیب می‌کند و فضایی رنگارنگ، منحصربه‌فرد و با دو شخصیت محوری دوست‌داشتنی است که به راحتی می‌توان با آنها هم‌دردی کرد. با اینکه در ابتدا به‌نظر می‌رسد که بلیستر و نیمونا دو نقطه‌ی مقابل یکدیگر هستند و هیچ وجه مشترکی ندارند، در طول روایت می‌بینیم که آنها بیشتر از آنچه فکر می‌کردند باهم نقاط مشترک دارند. این فیلم طرفداران وفاداری پیدا کرد و نامزدی اسکار بهترین انیمیشن بلند را هم در کارنامه دارد.

۸. وانکا (Wonka)

• کارگردان: پال کینگ
• سال اکران: ۲۰۲۳
• امتیاز IMDB به فیلم: ۷ از ۱۰
• امتیاز Rotten Tomatoes به فیلم: ۹۱ از ۱۰۰
• امتیاز Metacritic به فیلم: ۶۶ از ۱۰۰

وقتی «وانکا» در دسامبر ۲۰۲۳ اکران شد، هم میان منتقدان و هم در فروش باکس‌آفیس به موفقیت مطلوبی دست یافت و بیش از ۶۳۰ میلیون دلار در سراسر جهان فروخت. هم‌چنین فیلم درخورتوجه دیگری به حرفه و کارنامه‌ی در حال رشد تیموتی شالامه اضافه شد و بار دیگر اثباتی بر این بود که او یکی از تواناترین بازیگران فعال این روزهای هالیوود است. این فیلم، که پیش‌درآمدی در دنیای «چارلی و کارخانه‌ی شکلات‌سازی» است، ویلی وانکای جوان را دنبال می‌کند که به شهری جدید سفر کرده و امیدوار است به رویای خود، یعنی تبدیل شدن به بهترین شکلات‌ساز دنیا، برسد.

ترکیب داستانی جذاب و روایتی موزیکال، وانکا را به فیلم فانتزی جذاب بدل کرده که بیننده‌ها را سرگرم می‌کند و در عین حال لبخند به لب‌های آنها می‌نشاند. با توجه به اینکه پال کینگکارگردانی فیلم‌های «پدینگتون» (Paddington) را هم در کارنامه‌ی خود دارد، می‌شود انتظار داشت که همان انرژی شاد و جهان رنگارنگ را به وانکا هم تزریق کرده. در حالی که شاید انتظار نداشته باشیم که شالامه بر هنرنمایی جین وایلدر برتری پیدا کند اما با ترکیب کردن شخصیتی دوست‌داشتنی و غریب و اضافه کردن نسخه‌ی مخصوص خودش از ویلی وانکا، ثابت کرد که از پس این چالش برآمده و بدبینی بیننده‌ها را برطرف کرد. هم‌چنین، طراحی صحنه و گریم و لباس‌ها بادقت انجام شده و فضای فیلم مملو از رنگ‌های متنوع و جادو است. موسیقی‌هایی که اجرا می‌شوند هم به فیلم هویتی مستقل از سایر اقتباس‌ها بخشیده.

• هر آنچه باید پیش از تماشای فیلم «وانکا» بدانید

۷. افسون (Encanto)

• کارگردان: بایرون هوارد، جرد بوش
• سال اکران: ۲۰۲۱
• امتیاز IMDB به فیلم: ۷.۲ از ۱۰
• امتیاز Rotten Tomatoes به فیلم: ۹۳ از ۱۰۰
• امتیاز Metacritic به فیلم: ۷۵ از ۱۰۰

«افسون» موفقیت قابل قبولی در سینماها داشت اما اکثریت، زمانی که فیلم در دیزنی‌پلاس (+Disney) پخش شد متوجه آن شدند. داستان این فیلم در کلمبیا روایت می‌شود و خاندان مادریگال را دنبال می‌کند که در خانه‌ای جادویی به نام کازیتا زندگی می‌کنند. هر کدام از فرزندان این خانواده توانایی خاصی دارند به جز میرابل، قهرمان داستان، که انتظار می‌رود تنها امید خانواده باشد زیرا جادوی کازیتا در معرض خطر بزرگی قرار گرفته.

«افسون» به لطف مفهوم شگفت‌انگیز و عمیق، گنجاندن فرهنگ کلمبیایی و موسیقی متن جذاب، به یکی از آثار کلاسیک مدرن دیزنی تبدیل شده. شخصیت‌ها همه خصوصیات و قدرت‌های منحصربه‌فرد خودشان را دارند، از جمله‌ی این قدرت‌های فوق‌العاده می‌توان به تغییر شکل و برقراری ارتباط با حیوانات اشاره کرد. مثل دیگر آثار معروف دیزنی، آهنگ‌ها فوق‌العاده جذاب هستند و به خصوص موسیقی بسیار موفق «ما درباره برونو صحبت نمی کنیم» (We Don’t Talk About Bruno). حتی با وجود عناصر فانتزی و آشنای دیزنی «افسون» به دلیل پیام اصلی خود، اینکه چگونه خانواده‌ها التیام می‌یابند و یاد می‌گیرند چگونه به هم عشق بورزند، از دیگر فیلم‌های دیزنی متمایز شده.

• بررسی روانشناختی انیمیشن «افسون»؛ چرا برونو و خانواده‌اش محبوب هستند؟

۶. سیاه‌چال‌ها و اژدهایان: شرافت میان دزدها (Dungeons & Dragons: Honor Among Thieves)

• کارگردان: جان فرانسیس دلی، جاناتان گلدستین
• سال اکران: ۲۰۲۳
• امتیاز IMDB به فیلم: ۷.۲ از ۱۰
• امتیاز Rotten Tomatoes به فیلم: ۹۳ از ۱۰۰
• امتیاز Metacritic به فیلم: ۷۲ از ۱۰۰

یکی از بهترین فیلم‌هایی که در سال ۲۰۲۳ بیننده‌ها را غافلگیر کرد «سیاه‌چال‌ها و اژدهایان: شرافت میان دزدها» بود؛ ماجراجویی فانتزی جذاب و دیدنی که هم برای طرفداران این ژانر و هم برای طرفدارهای بازی «سیاه‌چال‌ها و اژدهایان» سرگرم‌کننده بود. این اولین باری نبود که  از این بازی اقتباس سینمایی ساخته شده اما «شرافت میان دزدها» با ترکیب جدیدی موفق شد، در حالی که دیگر اقتباس‌ها شکست خوردند. این فیلم درباره نوازنده‌ای دوره‌گرد، جنگجویی قدرتمند، جادوگری تازه‌کار، دروئیدی تغییر شکل دهنده و یک پالادین است که برای یافتن شیء جادویی و نجات پادشاهی از چنگ جادوگری شیطانی، سفری حماسی را آغاز می‌کنند.

«سیاه‌چال‌ها و اژدهایان: شرافت میان دزدها» از عناصر آشنای بازی استفاده می‌کند تا ماجراجویی فانتزی طنز و دیدنی‌ای را روایت کند که مخاطبان خود را سرگرم می‌کند. جهان‌سازی گسترده‌ای نمایش داده می‌شود، اکشن به صورت مبتکرانه فیلمبرداری شده و موجودات با ترکیب از جلوه‌های ویژه‌ی خیره‌کننده نشان داده می‌شوند. برخی از موجودات برجسته عبارتند از خرس‌جغد، اژدهای فربه‌ای به نام تمبرچاد، موجودی پرنده‌مانند به نام جاناتان به علاوه‌ی بازیگران بااستعداد با رهبری کریس پاین و میشل رودریگز ترکیب فوق‌العاده‌ای شده؛ فیلمی که شایستگی یک یا دو دنباله را دارد.

• سیاه‌چاله‌ها و اژدهایان (قسمت اول): تاریخچه‌ی بازی رومیزی سیاه‌چاله‌ها و اژدهایان

۵. پسر و مرغ ماهی‌خوار (The Boy and the Heron)

• کارگردان: هایائو میازاکی
• سال اکران: ۲۰۲۳
• امتیاز IMDB به فیلم: ۷.۶ از ۱۰
• امتیاز Rotten Tomatoes به فیلم: ۸۸ از ۱۰۰
• امتیاز Metacritic به فیلم: ۹۱ از ۱۰۰

هایائو میازاکی هنوز هم به‌عنوان یکی از بهترین کارگردانان تاریخ، چه در انیمیشن و چه در لایو اکشن، شناخته می‌شود. او چندین شاهکار فانتزی را در طول کارنامه‌ی پربار و طولانی خود به‌عنوان فیلم‌ساز ساخته است، از جمله «قلعه‌ی متحرک هاول» (Howl’s Moving Castle) و انیمه‌ی برنده‌ی اسکار «شهر اشباح» (Spirited Away). آخرین اثر او، «پسر و مرغ‌ ماهی‌خوار»، دومین جایزه‌ی اسکار را برای او به ارمغان آورد و جایگاه او را بیش‌ازپیش به عنوان پیشرویی در دنیای انیمه مستحکم کرد.

«پسر و مرغ ماهی‌خوار» روایت پسر جوانی به نام ماهیتو را دنبال می‌کند که در تلاش است با مرگ مادرش کنار بیاید. با این حال، مرغ ماهی‌خوار سخنگو به او خبر می‌دهد که ممکن است مادرش زنده باشد، در نتیجه هر دو سفری را به دنیای دیگری آغاز می‌کنند. این فیلم یکی دیگر از شاهکارهای هیائو میازاکی در روایت داستان‌سرایی احساسی، نمایش عناصری مرتبط با دوران بلوغ و فضاها و صحنه‌های خیره‌کننده است. با هر نکته‌ی فانتزی که در این جهان معرفی می‌شود، شاهد جلوه‌های بصری زیبا و الهام‌بخش هستیم. هم‌چنین، نسخه‌ی دوبله‌ی انگلیسی آن شامل هنرمندهای درجه‌یک هالیوود، از جمله کریستین بیل، دیو باتیستا، فلورانس پیو، ویلم دافو و رابرت پتینسون می‌شود.

• آیا «پسر و مرغ ماهی‌خوار» تلخ‌ترین انیمه استودیو جیبلی است؟

۴. پینوکیوی گیرمو دل‌تورو (Guillermo del Toro’s Pinocchio)

• کارگردان: گیرمو دل‌تورو، مارک گوستافسون
• سال اکران: ۲۰۲۲
• امتیاز IMDB به فیلم: ۷.۶ از ۱۰
• امتیاز Rotten Tomatoes به فیلم: ۹۰ از ۱۰۰
• امتیاز Metacritic به فیلم: ۷۹ از ۱۰۰

سال ۲۰۲۲ سال اقتباس‌های پینوکیو بود؛ با اینکه بازسازی لایو اکشن ساخت دیزنی و به کارگردانی رابرت زمکیس تا حدودی بیننده‌ها را ناامید کرده بود، گیرمو دل‌تورو با اقتباس انیمیشن خود با تکنیک استاپ‌موشن، با پخش در نتفلیکس، بیننده‌ها را شگفت‌زده کرد. فیلم دل‌تورو همان قصه‌ی آشنای پسری چوبی را دنبال روایت می‌کند که به صورت جادویی زنده می‌شود و با کنجکاوی و حیرت در مورد دنیای اطرافش می‌آموزد. با این وجود، دل‌تورو در نسخه‌ی خودش ریسک‌پذیری دارد و داستانی بالغ‌تر و متفاوت‌تر از پینوکیوی اصلی نمایش می‌دهد که برای مخاطب‌ها تازگی دارد.

پینوکیوی گیرمو دل‌تورو با اضافه کردن عناصری مانند تجسم مرگ، فضای ایتالیای دوران موسولینی و روایت سرگذشت چند لایه‌ای و عمیق‌تری از ژپتو و سباستین جی. کریکت، داستان کلاسیک را مجدد تعریف می‌کند. انیمیشن اثری خیره‌کننده شده، لحظات احساسی به‌شدت روی بیننده تأثیر می‌گذارند و البته گروهی از صداپیشگان دور هم جمع شدند که پر از نام‌های آشناست، از جمله یوان مک‌گرگور، کریستوف والتز، تیلدا سوینتون و کیت بلانشت. در نهایت این اقتباس پینوکیو موفق شد اسکار بهترین انیمیشن بلند را دریافت کند.

• آیا انیمیشن «پینوکیو» گیرمو دل تورو برای بچه‌ها مناسب است؟

۳. شوالیه‌ی سبز (The Green Knight)

• کارگردان: دیوید لووری
• سال اکران: ۲۰۲۱
• امتیاز IMDB به فیلم: ۶.۶ از ۱۰
• امتیاز Rotten Tomatoes به فیلم: ۵۰ از ۱۰۰
• امتیاز Metacritic به فیلم: ۸۵ از ۱۰۰

استودیوی مستقل فیلم‌سازی A24 برای ساخت چندین فیلم ژانرهای بسیار متنوعی را امتحان کرده اما تا به امروز به‌ندرت شانس خودش را در ژانر فانتزی می‌سنجد. با این وجود، هنوز هم «شوالیه سبز» یکی از جاه‌طلبانه‌ترین پروژه‌های استودیو محسوب می‌شود زیرا از عناصر فانتزی کلیشه‌ای استفاده می‌کند اما هم‌زمان بیشتر سمت جنبه‌های عجیب‌وغریب این ژانر متمایل شده. جای روایت اقتباس دیگری از شاه آرتور، «شوالیه سبز» روی برادرزاده‌اش، لرد گاوین، تمرکز می‌کند زیرا او از محدوده‌ی پادشاهی خارج می‌شود تا با موجود غول‌پیکر درخت‌مانندی روبرو شود.

مخاطب برای تماشای «شوالیه سبز» باید صبور باشد اما در انتها کسانی که به این فیلم فرصت می‌دهند، روایتی با رویکرد غیرمتعارف و تازه در قالب همان فانتزی همیشگی انتظارشان را می‌کشد. دِو پتل در نقش لرد گاوین با دزدها، روباه‌های سخنگو، غول‌ها و دیگر شخصیت‌های جادویی مواجه می‌شود و موفق شده اجرای مسحورکننده‌ای را ارائه دهد. علاوه بر این، فیلم شامل جلوه‌های بصری و فیلمبرداری جذابی است که یکی دیگر از نقاط قوت استودیو A24 محسوب می‌شود. برای طرفداران فیلم‌های فانتزی، فیلم روایتی گیج‌کننده و غیرقابل توصیف را نمایش می‌دهد که دلیلی شده تا «شوالیه سبز» به اثری منحصربه‌فرد تبدیل شود.

• غول‌های فیلم شوالیه سبز؛ چیستی، اسطوره‌شناسی و معنی

۲. مرد شمالی (The Northman)

• کارگردان: رابرت اگرز
• سال اکران: ۲۰۲۲
• امتیاز IMDB به فیلم: ۷ از ۱۰
• امتیاز Rotten Tomatoes به فیلم: ۶۴ از ۱۰۰
• امتیاز Metacritic به فیلم: ۸۲ از ۱۰۰

کارگردان رابرت اگرز با کارنامه‌ای از آثار استادانه در ژانر وحشت، بزرگ‌ترین و پرهزینه‌ترین فیلم خود را ساخت. «مرد شمالی» داستان شاهزاده املیث است که پس از آنکه عمویش پدرش را می‌کشد و مادرش را می‌رباید، از خانه فرار می‌کند. املیث که اکنون جنگجوی وایکینگ شده، مأموریت و هدفش را به‌ یاد می‌آورد، پس به خانه‌ی عمویش سفر می‌کند تا در فرصت مناسب انتقام بگیرد.

«مرد شمالی» اثر سینمایی خیره‌کننده‌ای است که با فیلمبرداری تماشایی و فضای تاریک فانتزی، به فیلمی به‌یادماندنی تبدیل شده. زمانی که «مرد شمالی» در سال ۲۰۲۲ اکران شد، در باکس آفیس عملکرد عالی‌ای داشت، اما با پخش خانگی بیننده‌های بیشتری پیدا کرد. الکساندر اسکاشگورد در نقش املیث درخشید و ستارگانی مانند نیکول کیدمن، آنیا تیلور جوی و ویلم دفو در کنار او نقش‌آفرینی کردند. این اثر اکشن صحنه‌های خونین با درجه بزرگسال را در خود دارد، مانند صحنه‌های به‌یادماندنی حمله به دهکده و مبارزه با آتشفشان. ساخت این فیلم برای اگرز ریسک زیادی داشت اما محصول نهایی حماسه‌ای فانتزی تحسین‌برانگیزی است.

• ۱۱ فیلم شبیه «مرد شمالی» که داستان‌های تاریک انتقامی دارند

۱. گربه‌ی چکمه‌پوش: آخرین آرزو (Puss in Boots: The Last Wish)

• کارگردان: جوئل کرافورد
• سال اکران: ۲۰۲۲
• امتیاز IMDB به فیلم: ۷.۸ از ۱۰
• امتیاز Rotten Tomatoes به فیلم: ۹۴ از ۱۰۰
• امتیاز Metacritic به فیلم: ۷۳ از ۱۰۰

فرانچایز «شرک» (Shrek) از سال ۲۰۰۱ مخاطبان فانتزی را سرگرم کرده و طرفدارهای پروپاقرص دارد اما کسی فکر نمی‌کرد این مجموعه باعظمت با «گربه‌ی چکمه‌پوش: آخرین آرزو»، فیلمی با محوریت یکی از شخصیت‌های فرعی فرانچایز، بازگردد. در حالی که این گربه‌ی دوست‌داشتنی پیش از این در سال ۲۰۱۱ فیلم مستقل خودش را داشت، فیلم آخرین آرزو در سال ۲۰۲۲ عملکرد بسیار بهتری از فیلم قبلی در نظر منتقدان و در باکس آفیس داشت. وقتی گربه متوجه می‌شود که در آخرین زندگی نه‌گانه‌اش به‌سر می‌برد، به دنبال آخرین آرزو‌، افسانه‌ای معروف، می‌گردد تا آنها را بازگرداند.

«گربه‌ی چکمه‌پوش: آخرین آرزو» به‌لطف روایت پر شور و دیدنی، با معرفی مجموعه‌ای از شخصیت‌های جذاب و انیمیشن باشکوهش از انتظارات فراتر رفته. با کنار آمدن گربه‌ی چکمه‌پوش با مشکل خودش، این فیلم با مخاطب از فناپذیری و اهمیت ارزش دادن به زندگی صحبت می‌کند. در حالی که گربه‌ی چکمه‌پوش در مرکز این داستان قرار گرفته، شخصیت‌های دیگری مانند کیتی سافت‌پاز، پریتو، گولدی‌لاکس، جک و گرگ هم در کانون توجه قرار می‌گیرند. درخشان‌ترین بخش فیلم خود انیمیشنش است که برای دریم‌ورکس شاهکار محسوب می‌شود. این انیمیشن دو‌بعدی و سه‌بعدی را با قاب‌های رنگارنگ ترکیب می‌کند تا ماجرایی را روایت کند که از نظر زیبایی‌شناختی دیدنی شده و اثری شاخص است. از نظر آنچه که فانتزی تا اینجای کار در دهه ۲۰۲۰ ارائه داده، «گربه چکمه پوش: آخرین آرزو» عنوان برجسته‌ای برای این ژانر محسوب می‌شود.

منبع: CBR