فیلم زندگینامه‌ای همیشه در سینمای هالیوود ژانر محبوبی بوده اما گویا در سال‌های اخیر طرفداران بیشتری پیدا کرده است. یا در فقدان سوژه و بازار کساد سینما بعد از کووید-۱۹، استودیوهای فیلمسازی ترجیح می‌دهند روی چنین فیلم‌هایی بیشتر سرمایه‌گذاری کنند. فیلم‌هایی بر اساس قصه زندگی چهره‌های شاخص جهان که مخاطب پیش از ورود به سالن آن‌ها را می‌شناسد و کنجکاو است درباره زندگی‌شان، طبعاً وجه خصوصی، بیشتر بداند. هرچه باشد، ساخت و سرمایه‌گذاری روی قصه‌ای که از پیش وجود دارد و تو فقط کافی است آن‌قدر حرفه‌ای و ماهر باشی که بتوانی آن را درست و نزدیک به واقعیت به تصویر بکشی، کار آسان‌تر و کم‌خطرتری است.
جز این، در جهان مبتنی بر شبکه‌های اجتماعی امروز حس کنجکاوی افراد با اطلاعات خصوصی درباره افراد شناخته‌شده تحریک می‌شود؛ چرا از این ترفند در سینما استفاده نشود؟ البته این به معنای دست‌کم گرفتن ژانر زندگینامه‌ای نیست. ما در تاریخ سینمای جهان فیلم «آمادئوس» میلوش فورمن را هم داریم که درباره زندگی موسیقیدان بزرگ -موتزارت- است. یا همین آقای فورمن دو فیلم زندگینامه‌ای فوق‌العاده دیگر هم در کارنامه‌اش دارد. اما خب اشباح شدن هم چیزی خوبی نیست. مثل اینکه یک سال در میان فیلمی درباره الویس پریسلی بسازند؛ با وجود اینکه پیش از این چندین و چند فیلم و سریال دیگر درباره زندگی او ساخته شده است. این یک جور سوء استفاده از شخصیتی شناخته‌شده و محبوب است.
با این حال، درام زندگینامه‌ای ژانر محبوب و سوددهی است و در ظرف همین چند سال پیش رو شاهد قصه زندگی بعضی از مهم‌ترین چهره‌های شاخص جهان به‌خصوص موزیسین‌ها خواهیم بود. پارامونت پیکچرز یکی از مهم‌ترین فیلم‌های زندگینامه‌ای سال ۲۰۲۴ را تولید کرده است؛ «یک عشق» (One Love) بر اساس آیکان موسیقی رگه، باب مارلی که بیش از ۱۷۹ میلیون در باکس آفیس جهانی فروخته، و این تنها فیلم زندگینامه‌ای سال ۲۰۲۴ نیست که تا اینجا اکران شده است؛ «شرلی» (Shirley) با بازی رجینا کینگ در نقش شرلی چیزم، سیاست‌مدار، آموزگار و نویسنده امریکایی در حال حاضر از نت‌فلیکس در حال پخش است. شرلی چیزم اولین زن سیاهپوست تاریخ امریکاست که به عضویت کنگره ایالات متحده درآمد.
یکی از مهم‌ترین فیلم‌های سال ۲۰۲۳ هم «اوپنهایمر» (Oppenheimer) کریستوفر نولان بود که زندگی رابرت اوپنهایمر را به تصویر کشید. این فیلم نزدیک به یک میلیارد دلار در گیشه جهانی فروخت و اسکار بهترین فیلم را هم با خود به خانه برد. البته نولان خودش فیلمش را در ژانر زندگینامه‌ای نمی‌داند. با این حال، ژانر زندگینامه نه فقط در گیشه سوددهی دارد، جوایزهای مهم سینمایی را هم خوب به خود جذب می‌کند. بعضی از برندگان جایزه بهترین بازیگر نقش اول را در اسکار سال‌های اخیر به خاطر بیاورید؛ کیلیان مورفی برای «اوپنهایمر»، ویل اسمیت برای بازی در نقش پدر و مربی تنیسبازان مشهور ونوس ویلیامز و سرینا ویلیامز در «شاه ریچارد» (King Richard)، رامی مالک برای بازی در نقش فردی مرکوری در «بوهمین رپسودی» (Bohemian Rhapsody) و گری اولدمن برای بازی در نقش وینستون چرچیل، نخست‌وزیر بریتانیا در «تاریک‌ترین ساعت» (Darkest Hour)، همه این‌ها اسکار بهترین نقش اولشان را برای بازی در فیلم زندگینامه‌ای دریافت کردند.
و این قصه ادامه دارد. ژانر زندگینامه‌ای فعلاً قصد توقف ندارد. تیموتی شالامی دارد نقش باب دیلن را در فیلمی به نام «کاملاً ناشناخته» (A Complete Unknown) بازی می‌کند. جیمز منگلد که «واک د لاین» (Walk the Line) را هم در کارنامه‌اش دارد، کارگردان فیلم است. «واک د لاین» بر اساس زندگی جانی کش، یکی دیگر از خوانندگان و موزیسین‌های هم‌دوره و هم‌سبک باب دیلن ساخته شده بود. نگاهی به دوازده فیلم زندگینامه‌ای مهم که سال ۲۰۲۴ و آینده نزدیک شاهد اکرانشان خواهید بود،می‌اندازیم.
- ۲۸ فیلم زندگینامه‌ای برتر تاریخ سینما؛ از «شجاع‌دل» تا «پیانیست»
۱. فیلم زندگینامه‌ای باب دیلن با بازی تیموتی شالامی
تیموتی شالامی بعد از چند فیلم موفق حالا به گزینه اول بعضی از مهم‌ترین پروژه‌های سینمایی هالیوود تبدیل شده است. او سال گذشته نقش جوانی‌های ویلی وانکا، شخصیت معروف کتاب رولد دال «چارلی و کارخانه شکلات‌سازی» (Charlie and the Chocolate Factory) را در فیلم «وانکا» (Wonka) را بازی کرد. به تازگی قسمت دوم «تلماسه» (ِDune 2) با بازی او در نقش قهرمان رمان «تلماسه» اثر فرانک هربرت اکران شد. و این روزها دارد نقش جوانی‌های باب دیلن را در اوایل دهه ۱۹۶۰ بازی می‌کند. پیش از این در فیلم زندگینامه‌ای تجربی تاد هینز «من آنجا نیستم» (I’m Not There) شش بازیگر از جمله کیت بلانشت (بله، کیت بلانشت) نقش باب دیلن را بازی کردند.
حالا تیموتی شالامی جوان قرار است سفر زندگی این اسطوره موسیقی راک، فولک، کانتری و بلوز امریکا را از نیویورک تا مینه‌سوتا و بعد ظهورش در صحنه موسیقی فولکلور روستانی گرینویچ را بر پرده سینما بازی می‌کند. تا به حال عکس‌هایی از شالامی با گریم و پوشش دهه شصتی در صحنه فیلمبرداری منتشر شده؛ اما تاریخ اکران فیلم هنوز مشخص نیست. تا اینجا آنچه از این پروژه می‌دانیم، این است که مونیکا باربارو نقش جون بائز، الا فنینگ نقش سیلوی روسو، ادوارد نورتن نقش پیت سیگر و بوید هالبروک نقش جانی را در این فیلم بازی می‌کنند. گویا خود باب دیلن در جریان پشت صحنه هست، فیلمنامه را خوانده و از ساخت فیلم حمایت کرده است.
۲. جرمی آلن وایت در نقش بروس اسپرینگستین
هنوز هیچ قراردادی بسته نشده است، اما گفته می‌شود جرمی آلن وایت ستاره سریال «خرس» (The Bear)، بازیگر در حال پیشرفت این روزهای هالیوود قرار است نقش بروس اسپرینگستون را در فیلمی درباره تهیه و تولید آلبوم «نبراسکا» این خواننده و موزیسین بازی کند. این آلبوم محصول ۱۹۸۲ به این خاطر مهم است که آغازگر مسیری تازه در حرفه هنری بروس اسپرینگستون بود.
اسپرینگستون این کاست چهار قطعه‌ای را در اتاق خوابش در نیوجرسی ضبط کرد؛ چهار سال پیش از آنکه به همراه گروه «ای استریت» (E Street Band) آلبوم موفق «متولد یو.اس.ای» (Born in the U.S.A) را منتشر کنند. فیلم قرار است بر اساس کتابی به نام «مرا از همه‌جا رها کن» (Deliver Me From Nowhere) چاپ ۲۰۲۳ ساخته شود. عنوان فیلم هم همین خواهد بود. بروس اسپرینگستون شاید برای مردم امریکا خواننده مهمی باشد اما علاقه‌مندان به موسیقی راک در تمام دنیا حتماً از فیلمی بر اساس زندگی او لذت خواهند برد.
۳. سلنا گومز در نقش لیندا رانستد
سلنا گومز، خواننده موسیقی پاپ قرار است نقش لیندا رانستد، خواننده سبک کانتری امریکایی را در فیلمی به کارگردانی دیوید او.راسل بازی کند. این فیلم موزیکال زندگینامه‌ای در حال حاضر در دست تولید است. سلنا گومز، یکی دیگر از ستارگان محصول دیزنی همچون مایلی سایرس و جاستین بیبر، پیش از این در مجموعه تلویزیونی «جادوگران محله ویورلی» (Wizards of Waverly Place) و «تنها قتل‌های توی ساختمان» (Only Murders in the Building) و همین‌طور «یک روز بارانی در نیویورک» (A Rainy Day in New York) وودی آلن ایفای نقش کرده است. این خواننده و بازیگر جوان در ماه مارس عکسی از خواننده افسانه‌ای راک کانتری و برنده یازده جایزه گرمی را به همراه کتاب خاطرات او «آرزوهای ساده» (Simple Dreams) در صفحه اینستاگرام خود منتشر کرد.
۴. سام مندز در حال ساخت چهار فیلم زندگینامه‌ای درباره «بیتلز»
خبری خوش برای طرفداران گروه «بیتلز»، بالاخره زندگینامه این گروه به روی پرده نقره‌ای می‌رود. همچون الویس پریسلی، البته نه به اندازه او، درباره گروه «بیتلز» هم پروژه مستند و سینمایی، به‌خصوص مستند، زیاد کار کرده‌اند. آخرین پروژه مهم مستند سه قسمتی پیتر جکسون درباره این گروه بریتانیایی بود که در واقع تدوین دوباره راش‌های یک مستند دیگر محصول دهه هفتاد میلادی بود. کار خوبی بود و پایان مسیر بیتلز را نشان می‌داد. حالا سام مندز قرار است مسیری طولانی و قطعاً پرتلاطم را برای روایت قصه گروه بیتلز آغاز کند.
او می‌خواهد چهار بیوگرافی جداگانه درباره‌ترین معروف‌ترین و محبوب‌ترین گروه پسرانه جهان بسازد. هر فیلم از نگاه یکی از اعضای گروه، پل، جان، جورج و رینگو، خواهد بود اما ترتیبش هنوز مشخص نیست. این چهار فیلم به تهیه‌کنندگی سونی پیکچرز و کارگردان اسکاربرده «زیبای امریکایی» (American Beauty) «قصه شگفت‌انگیز بهترین گروه موسیقی در دنیا» را روایت خواهد کرد. پل مک‌کارتنی، رینگو استار و خانواده‌های جان لنون و جورج هریسون فقید حق استفاده از داستان زندگی و موسیقی‌شان را به سازندگان فیلم سپرده‌اند، بنابراین منتظر ساندوترکی از بهترین قطعات این گروه باشید. هنوز اطلاعاتی درباره گروه بازیگران فیلم در دسترس نیست.
۵. سباستین استن در نقش دونالد ترامپ
سباستین استن قرار است نقش جوانی دونالد ترامپ را در فیلمی به نام «کارآموز» (The Apprentice) به کارگردانی علی عباسی بازی کند. به جز او، جرمی استرانگ بازیگر اِمی‌برده سریال «وراثت» (Succession) قرار است در این پروژه نقش روی کوهن را بازی کند؛ وکیل امریکایی که مشاور حقوقی ترامپ در دهه هفتاد و هشتاد میلادی بود و بر اثر ابتلا به بیماری ایدز در پنجاه و نه سالگی از دنیا رفت. ماریا باکالوا که پیش از این او را در «بورات ۲» (Borat 2) دیدیم هم نقش ایوانا ترامپ، همسر اول دونالد ترامپ را بازی خواهد کرد. این‌طور که پیداست فیلم قرار است «نگاهی به قدرت و جاه‌طلبی در جهان پر از فساد و فریب بیندازد. یک قصه مرید مرشدی است که ریشه‌های یک خاندان امریکایی را به تصویر خواهد کشید. این فیلم با شخصیت‌هایی خارق‌العاده، بهای انسانی و اخلاقی فرهنگی را که بر اساس برد و باخت تعریف می‌شود، به نمایش می‌کشد.
۶. فیلم زندگینامه‌ای مایکل جکسون با بازی جعفر جکسون
مایکل جکسون یکی دیگر از چهره‌هایی است که خیلی‌ها منتظر تماشای قصه زندگی عجیب و پرتلاطمش بر پرده نقره‌ای هستند. به لحاظ شهرت و محبوبیت، او کم از الویس پریسلی و گروه بیتلز ندارد. الویس سلطان راک اند رول است و او سلطان پاپ. شباهات زیادی هم بین زندگی این دو وجود دارد؛ به‌خصوص افسانه‌هایی که درباره مرگ آن‌ها وجود دارد. حالا ظاهراً قرار است جعفر جکسون، پسر جرمی و برادرزاده مایکل در فیلمی به نام «مایکل» (Michael) از کمپانی لاینزگیت و به کارگردانی آنتوان فوکوا نقش عمویش را بازی کند.
این‌طور که پیداست این فیلم قرار است میراث باقیمانده پیچیده هنرمند فوق بااستعدادی را به تصویر بکشد که زمانی سلطان پاپ بو. فیلم ظاهراً به تمام وجوه زندگی او خواهد پرداخت، «از جمله مهم‌ترین و به‌یادماندنی‌ترین اجراهایش که او را به بزرگ‌ترین هنرمند و پرفورمر تمام دوران تبدیل کند.» این پروژه با همکاری بنیاد مایکل جکسون تولید خواهد شد. کلمن دومینگو نقش جو جکسون، نیا لانگ نقش کاترین جکسون، مایلز تلر نقش جا برانا و کت گراهام نقش دایانا راس در این فیلم بازی خواهند کرد.
۷. ساخت فیلم زندگینامه‌ای ایلان ماسک به کارگردانی دارن آرنوفسکی
شاید پیش خودتان فکر کنید زود است فیلمی درباره زندگی ایلان ماسک ساخته شود. اما هم این روزها دور دور فیلم زندگینامه‌ای است هم ایلان ماسک زیادی جاه‌طلب و جنجالی است. فیلم زندگینامه این غول دنیای فناوری را کمپانی A24 قرار است با همکاری دارن آرنوفسکی در مقام تهیه‌کننده بسازد. کتاب زندگینامه ماسک نوشته والتر ایزاکسون که سال ۲۰۲۳ منتشر شد، قرار است بنای فیلمنامه باشد. سال ۲۰۱۵ هم بر اساس کتاب «استیو جابز» (Steve Jobs) ایزاکسون، کمپانی یونیورسال فیلمی را به همین نام با بازی مایکل فسبندر در نقش مدیر عامل کمپانی اپل ساخت. ایلان ماسک بعد از انتشار خبر کارگردان پروژه زندگینامه‌اش در صفحه شخصی‌اش در شبکه ایکس (توئیتر سابق) نوشت: «خوشحالم که دارن دارد فیلم را می‌سازد. او یکی از بهترین‌هاست.»
۸. آنجلینا جولی در نقش ماریا کالاس
آنجلینا جولی پیش از این هم در فیلم زندگینامه‌ای بازی کرده اما این بار قرار است نقش ماریا کالاس، خواننده افسانه‌ای اوپرا را در فیلمی به کارگردانی پابلو لاراین بازی کند. لاراین دو فیلم زندگینامه‌ای «جکی» (Jackie)، درباره جکی کندی، همسر رئیس‌جمهوری امریکا و «اسپنسر» (Spencer)، درباره دایانا، همسر اول پرنس چارلز بریتانیا را هم در کارنامه هنری‌اش دارد. فیلم زندگینامه ماریا کالاس قرار است «زندگی این خواننده اسطوره، مهم و جنجالی را که اغلب او را ملکه اصلی صحنه‌ها می‌دانند، زیر ذره‌بین بگذارد.
فیلم «ماریا» (Maria) بر اساس واقعیت، قصه تراژیک و زیبای زندگی یکی از بزرگ‌ترین خواننده‌های اوپرای جهان را در رزوهای پایانی‌اش در دهه ۱۹۷۰ پاریس روایت می‌کند. گویا لباس‌هایی که خانم جولی قرار است در فیلم بپوشد، لباس‌های واقعی خود کالاس باشد. البته نه احتمالاً لباس‌های خزدار و از پوست حیواناتش. چون که خانم جولی مدافع حقوق حیوانات است و هم او درست نیست خلاف باورهایش عمل کند، هم در این روزگار دیگر نمی‌توان به راحتی از حقوق حیوانات گذشت.
۹. دیزی ادگار جونز در نقش کارول کینگ
باز هم یک فیلم زندگینامه‌ای دیگر درباره یک موزیسین که البته خوب است که این بار هم این موزیسین خانم است. دیزی ادگار جونز که او را در سریال «مردم عادی» (Normal People) دیده‌ایم قرار است نقش خانم کینگ را در فیلمی به نام «زیبا» (Beautiful) به کارگردانی لیسا چولودنکو بازی کند. «زیبا» در واقع نمایشی موزیکال بوده که حالا قرار است به فیلم تبدیل شود. لیسا چولودنکو کارگردانی فیلم «حال بچه‌ها خوب است» (The Kids Are All Right) را در کارنامه‌اش دارد. کارول کینگ درباره این فیلم در گفت‌وگو با ورایتی گفته است: «دیزی آن روح و انرژی‌ای که من در جوانی در خودم احساس می‌کردم، دارد. او فوق‌العاده بااستعداد است و مطمئنم که از پس نقش به خوبی برمی‌آید.»
۱۰. تام هالند در نقش فرد آستر
نوبتی هم که باشد، نوبت فرد آستر است؛ بازیگر و رقصنده بزرگ امریکایی. اگر به سینمای کلاسیک هالیوود در دوران طلایی‌اش و از اساس به رقص و موسیقی و فیلم موزیکال علاقه داشته باشید، حتماً فرد آستر را می‌شناسید. گویا قرار است تام هالند «مرد عنکبوتی» نقش این هنرمند اسطوره را در فیلمی از کمپانی سونی پیکچرز بازی کند.
هالند با همین کمپانی در نقش قهرمان عنکبوتی به شهرت رسید. او در حال حاضر برای بازی در نقش آستر در حال یادگیری تپ دنس است. هالند بعد از اعلام خبر پروژه فیلم زندگینامه فرد آستر به ورایتی گفت: «فرد آستر سبک خاص خودش را دارد. او بسیار شیک و باوقار است. من باید این بخش را یاد بگیرم که سخت خواهد بود. حتماً زیاد تمرین می‌کنم، چون خیلی هیجان‌زده‌ام که قرار است این نقش را بازی کنم و مطمئنم فیلم بسیار خوبی خواهد شد.»
۱۱. ماریسا آبلا در نقش ایمی واینهاوس
مستند ایمی واینهاوس فیلم خوبی بود؛ البته تراژیک درست مثل خود زندگی این هنرمند، و حالا «بازگشت به سیاهی» (Back to Black) فیلم زندگینامه‌ای است که درباره قصه زندگی این هنرمند بااستعداد ساخته شده است. فیلم البته اکران شده و امتیاز خوبی از منتقدان نگرفته است. فیلم را سام تیلور جانسون کارگردان «پنجاه طیف خاکستری» (Fifty Shades of Grey) ساخته و ماریا آبلا نقش ایمی واینهاوس را در آن بازی می‌کند.
«بازگشت به سیاهی» بالا و پایین زندگی این چهره شاخص موسیقی را به تصویر می‌کشد. از دریچه‌ای به روزهای اول مسیر حرفه‌ای ایمی واینهاوس تا شهرت و انتشار آلبوم موفق «بازگشت به سیاهی» نگاه می‌کند که تا به حال به آن پرداخته نشده بود. فیلم از زاویه دید خود ایمی روایت می‌شود و نگاهی جسورانه به این زن و رابطه‌ای می‌اندازد که منبع الهام یکی از بهترین آلبوم‌های موسیقی تمام دوران شد.
۱۲. کلمن دومینگو در نقش نت کینگ کول
کلمن دومینگو نامزد اسکار قرار است نقش خواننده افسانه‌ای نت کینگ کول را در فیلمی موزیکال که خودش در نگارش آن نقش داشته است، بازی کند. دومینگو اولین تجربه کارگردانی‌اش را هم با همین پروژه خواهد داشت. این اولین پروژه‌ای نیست که کلمن دومینگو روی نت کینگ کول کار کرده است. پیش از این او نمایشنامه‌ای به نام «چراغ‌ها خاموش: پادشاه نت کول» (Nat ‘King’ Cole) را با پاتریشیا مک‌گرگور نوشته است.
در پروژه سینمایی این‌طور که گفته شده، قرار است فیلم نگاهی به حال و احوال و فضای ذهنی خواننده زمانی که سال ۱۹۵۷ داشت برنامه ویژه کریسمس، «شوی نت کینگ کول» (The Nat King Cole Show) را اجرا می‌کرد، بیندازد. آن برنامه از این لحاظ مهم است که اولین شوی تلویزیونی بود که یک امریکایی افریقایی مجری و میزبانش بود. دومینگو در گفت‌وگو با ورایتی درباره این پروژه گفته بود: «چند سالی می‌شود که دارم روی این پروژه کار می‌کنم. می‌خواهم با چند همکار خوب آن را به ثمر برسانم.»
منبع: variety