شاید در نگاه اول مراجعه به روان‌درمانگر برایتان جالب به نظر نرسد. حتی ممکن است فکر کنید که شما به هیچ وجه به روان‌درمانی نیازی ندارید. اما باید بدانید که تقریبا همه‌ی ما نیاز به صحبت با یک روان‌درمانگر داریم. امروز در این مطلب از دیجی‌کالا مگ، به بهانه‌ی روز ملی روانشناس و مشاور، قرار است همه چیز را درباره‌ی روان‌درمانی بگوییم تا بتوانید آگاهانه در مسیر سلامت روان خود قدم بردارید.
چرا باید به حضور در جلسات روان‌درمانی فکر کنیم؟
در جلسات روان‌درمانی شما از افکار و احساساتتان صحبت می‌کنید و از همین طریق می‌توانید سلامت روانی خود را بهبود دهید. سرکوب افکار و احساسات در بلند مدت می‌تواند منجر به افزایش سطح پریشانی روانی و بروز رفتارهای مقابله‌ای ناسالم شود. اگر بخواهیم به طور خلاصه بگوییم حضور دراین جلسات به شما چه کمکی می‌کند، به لیست زیر می‌رسیم.
روان‌درمانی به شما کمک می‌کند که:
- سلامت روانی خود را درک و تقویت کنید.
- روابط خود و دیگران را بهبود دهید.
- کنترل بیشتری بر زندگی خود داشته باشید.
- درک کنید که گذشته چگونه می‌تواند بر حال این روزهای شما تاثیر داشته باشد.
- احساس اعتماد به نفس بیشتری داشته باشید.
- اهدافتان و مسیر رسیدن به آن‌ها را بهتر ببینید و انگیزه‌ی لازم برای پیمودن این مسیر را داشته باشید.
- در زندگی حرفه‌ای و کار خود پیشرفت کنید.
- بر ترس‌های خود غلبه کنید.
- سلامت جسمانی خود را ارتقا دهید.
- رفتارهای مقابله‌ای ناسالم مثل اعتیاد و پرخوری را کم یا حذف کنید.
این درست است که صحبت و درد دل کردن برای یک دوست یا عضوی از خانواده می‌تواند گرم‌تر و صمیمی‌تر باشد و بعد از آن احساس کنید قلبتان سبک شده است. اما گفت‌وگو در این موارد با فرد متخصص و تحصیل‌کرده می‌تواند به غیر از احساس لذت از صحبت کردن و احساس سبکی قلب، مشکل را به صورت ریشه‌ای در شما حل کند.
چه زمانی باید با روان‌درمانی را شروع کنیم؟
اگر به یک برنامه‌ی منظم توسعه‌ی فردی پایبند باشید بدون شک از حضور در جلسات روان‌درمانی در بلند مدت سود خواهید برد و سلامت روانی خود را در بهترین شکل پیدا می‌کنید. درمانگران می‌توانند به شما کمک کنند تا انعطاف‌پذیری ذهنی خود برای روبه‌رویی با چالش‌های زندگی را افزایش دهید. آن‌ها به شما یاد می‌دهند که چطور به شکل واقعی شاد باشید و بهترین نسخه از خودتان را بسازید.
اگر هم به صورت منظم به روان‌درمانگر مراجعه نمی‌کنید لیست زیر را بررسی کنید. اگر در حال تجربه‌ی هر کدام از ین شرایط هستید یعنی باید در اولین فرصت به یک تراپیست مراجعه کنید.
- افکار، احساسات و رفتارهای شما بر کیفیت زندگی‌تان تاثیر می‌گذارد. مثلا خوب نمی‌خوابید، رفتارهای مقابله‌ای ناسالم دارید یا دیگر کارهایی که قبلا به آن‌ها علاقه داشتید را انجام نمی‌دهید.
- احساس می‌کنید که سلامت روانی ضعیف شما روی روابط دوست و خانوادگی‌تان تاثیر گذاشته است.
- دوستان یا اعضای خانواده به شما می‌گویند که نگرانتان هستند.
- شما علائم جسمی مثل سردرد، مشکلات گوارشی، مشکلات تنفسی، تنش عضلانی و خستگی دائمی را تجربه می‌کنید.
- احساس می‌کنید در معرض خطر خستگی بیش از حد یا فرسودگی هستید.
- سطح ناراحتی ذهنی شما بر عملکردتان در محل کار تاثیر منفی می‌گذارد.
یک روان‌درمانگر می‌تواند به شما کمک کند بفهمید چه چیزی باعث بروز این مشکلات است. البته رسیدن به این نتیجه نیازمند همکاری شما در جلسات روان‌درمانی است. اگر مطمئن نیستید که در طول جلسات قرار است درباره‌ی چه چیزی صحبت کنید می‌توانید در اولین جلسه از روان‌درمانگر بخواهید برایتان کاملا توضیح دهد و راهنمایی‌تان کند که چطور شروع کنید.
انواع مختلف روان‌درمانی
روان‌درمانگر از طریق گفت‌وگو و شنیدن صحبت‌هایتان می‌تواند به شما در مقابله با افکار، احساسات و رفتارهای مشکل‌دار کمک کند. او به صورت تخصصی برای این کار آموزش دیده است اما هر دسته از درمانگران یک روش درمان را برای رفع مشکلی خاص انتخاب کرده و در آن رشته متخصص می‌شوند.
به همین دلیل شما باید با توجه به مشکلی و نیازی که دارید به یک متخصص مرتبط مراجعه کنید. در ادامه با انواع روان‌درمانی آشنا می‌شوید تا بتوانید راحت‌تر مشاور مخصوص به خودتان را پیدا کنید.
درمان شناختی رفتاری (CBT)
این یک درمان با زمان محدود است که به جای بررسی دوران کودکی شما، بر «اینجا و اکنون» تمرکز دارد. درمانگر در این روش رابطه‌ی بین موقعیت، طرز فکر، افکار، احساسات، رفتار و واکنش‌های فیزیکی شما بررسی می‌کند. در این روش درمانگر به شما یاد می‌دهد که از خود بپرسید آیا افکار شما واقعیت است یا خیر. این کار زمان واکنش شما را کاهش می‌دهد و به شما کمک می‌کند از نظر عاطفی ثبات بیشتری داشته باشید. CBT برای افرادی مناسب است که به دنبال درمان با هدف پیدا کردن راه حل و رسیدن به یک هدف مشخص هستند.
مشاوره
یک مشاور می‌تواند به شما کمک کند تا راه‌هایی برای مقابله با مشکلات و همچنین درک صحیح از احساسات خود پیدا کنید. مشاوره می‌تواند برای افرادی که در حال سپری کردن دوران سختی در زندگی هستند، مثل دوران سوگ یا شرایط پر استرس، مفید باشد.
درمان‌های مبتنی بر ذهن‌آگاهی
این درمان‌ها به شما یاد می‌دهد تا ناظر افکار و احساسات خود باشید. این روش انواع مختلفی دارد که با توجه به مشکل شما، یکی از این روش‌ها برای درمان انتخاب می‌شود. این روش‌ها را در لیست زیر می‌بینید.
کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی (MBSR): یک کارگاه آموزشی ۸ هفته‌ای با هدف رسیدگی به دوره‌های طولانی استرس که شامل تکنیک‌هایی مثل مدیتیشن، یوگای سبک و تمرینات بین ذهن و بدن می‌شود.
درمان شناختی مبتنی بر ذهن‌آگاهی (MBCT): تکنیک‌های ذهن‌آگاهی مثل مدیتیشن، تمرینات تنفسی و کششی که با رویکردهای شناخت درمانی برای شکستن چرخه‌های فکری منفی مرتبط با افسردگی‌های مکرر انجام می‌شود.
درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT): این روش بر ۶ اصل تمرکز دارد:
- رفع شناختی
- پذیرش
- تماس با لحظه‌ی حال
- خودِ مشاهده کننده
- ارزش‌ها
- اقدام متعهدانه
رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT): این روش برای افرادی مناسب است که در مدیریت احساسات مشکل دارند و اقدام به رفتارهای ناسالم مقابله‌ای، مثل پرخوری و آسیب رساندن به خود، کرده‌اند.
درمان انسان‌گرایانه: در این روش از طیفی از نظریه‌ها و شیوه‌ها استفاده می‌کنند تا به شما در درک و ارتقا سلامت روانی خود کمک کنید. این رویکرد برای افرادی مناسب است که برای کاوش در زندگی خود و نگاه کردن به مسائل از زوایای گسترده آماده هستند. انوع درمان‌های انسان‌گرایانه شامل موارد زیر می‌شود:
- روان‌درمانی یکپارچه
- مشاوره‌ی شخص محور
- گشتالت درمانی
- روانشناسی فرافردی
- روان‌درمانی وجودی
- تحلیل تراکنش
- روان سنتز
- روان‌درمانی بدن
- روان درام
- سازه درمانی شخصی
فعال‌سازی رفتاری (BA): در این روش بیشتر بر رفتار و محیط تمرکز می‌شود و کمتر افکار و احساسات بررسی می‌شوند. درمانگر شما را تشویق می‌کند تا رفتارهایی را برنامه‌ریزی کنید و به فعالیت‌هایی بپردازید که تا امروز از انجام آن‌ها خودداری کرده‌اید.
درمان بین فردی (IPT): این روش روان‌درمانی بر شما و روابط شما با دیگران تمرکز دارد و معتقد است که رفاه روانی ضعیف ریشه در روابط بین فردی دارد.
درمان‌های روانکاوی و روان‌پویای: درمانگر در این روش به درک تاثیر تجریبات ناخودآگاه و گذشته‌ی شما بر رفتار فعلی شما تمرکز دارد. این درمان برای افرادی مناسب است که به خودکاوی و خودشناسی علاقه دارند و از صرف زمان و انرژی زیاد برای شناخت خود لذت می‌برند.
درمان تحلیلی شناختی (CAT): CAT یک درمان با زمان محدود است که عناصر CBT و درمان‌های رونکاوی را کنار هم آورده، بیشتر بر پویایی بین فردی تمرکز می‌کند. این روش بر روابط و زندگی شما به عنوان ابزار تغییر تاکید دارد و روش درمانی بسیار عالی برای افرادی است که اختلال شخصیت مرزی و اختلالاد خوردن در آن‌ها تشخیص داده شده است.
حساسیت زدایی و پردازش مجدد حرکات چشم (EMDR): در این روش مغز از طریق حرکات چشم تحریک می‌شود و تا خاطرات ناراحت‌کننده تاثیرات مخرب کمتری بر فرد داشت هباشند. EMDR برای طیف وسیعی از آسیب‌ها، مخصوصا افرادی که مورد سواستفاده‌ی جنسی یا فیزیکی یا عاطفی و همچنین اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، کاربرد دارد. همچنین استفاده از این روش برای افراد با تجربه‌ی تصادفات و جراحات، فوبیا، اعتیاد و ترس از اجرا و صحبت در جمع هم از همین روش استفاده می‌شود.
درمان‌های مبتنی بر تروما: از این روش هم مثل EMDR برای درمان بازماندگان حوادث و تروماها استفاده می‌شود.
جلسات خصوصی روان‌درمانی
اگر مایل به شرکت در جلسات خصوصی روان‌درمانی هستید باید بدانید که راه درمان شما کوتاه‌تر می‌شود اما هزینه‌ای که باید پرداخت کنید هم به همان نسبت بالاتر می‌شود. این جلسات معمولا ۴۵ تا ۵۰ دقیقه (گاهی به تشخیص درمانگر تا یک ساعت) طول می‌کشد.
در چند جلسه‌ی اول شما بیشتر صحبت می‌کنید چون درمانگر از شما سوالاتی می‌پرسد که می‌تواند بر اساس آن رویکرد درمانی مناسب را انتخاب کند. شما و درمانگرتان باید در موارد زیر با هم به توافق برسید:
- آنچه از یکدیگر انتظار دارید
- تعهد شما به درمان
- نحوه‌ی پایان دادن به درمان
گاهی هم به تشخیص درمانگر لازم است شما به جای جلسات خصوصی در جلسات گروه‌درمانی شرکت کنید یا به صورت ترکیبی جلسات خصوصی و گروهی داشته باشید. پس باید به او اعتماد کنید چون به دنبال بهترین روش برای درمان شما است.
پیشنهاد مطالعه‌ی چند مطلب مفید
ما در سال‌های گذشته مطالب متنوعی درباره‌ی روان‌درمانی و انواع روش‌های آن در دیجی‌کالا مگ منتشر کرده‌ایم. حالا که در این مطلب به صورت جامع‌تری به مبحث نیاز به روان‌درمانی و زمان شروع آن صحبت کردیم، بد نیست چند مطلب مفید هم در این رابطه به شما پیشنهاد بدهیم که مطالعه کنید. مطمئن باشید این مطالب نگاه شما را به بحث سلامت روان تغییر می‌دهد. همچنین اگر هنوز برای شروع جلسات درمان شک دارید، این مطالب به شما کمک می‌کنند که اولین قدم را در این مسیر بردارید.
آشنایی بیشتر با روانشناسی و روان‌درمانی
اگر دوست دارید بیشتر با روش‌های درمان در زمینه‌ی سلامت روان آشنا شوید و با آگاهی از ابعاد و جزئیات آن برای بهبود سلامت روان اقدام کنید، پیشنهاد می‌کنیم مطالب زیر را بخوانید.
- چند نوع متخصص سلامت روان وجود دارد و روش درمانی هر کدام چیست؟
- ۱۴ روش روان‌درمانی و هر آنچه باید درباره‌ی آن‌ها بدانید
- روانشناسی شناختی چیست و چه رویکردی دارد؟
- روان‌درمانی پویشی چیست و چگونه کار می‌کند؟
انتخاب درمانگر
گاهی نمی‌دانیم چطور از بین لیست بلند بالای درمانگران یک نفر متخصص مناسب را پیدا کنیم و این موضوع کاملا طبیعی است. برای انتخاب درمانگر باید نکات خاصی را بررسی کنید تا بتوانید بهترین شخص را انتخاب کنید. این موضوع هم برای جلسات آنلاین و هم جلسات حضوری کاملا ضروری است. با مطالعه‌ی مطالب زیر می‌توانید با این نکات و روش انتخاب درمانگر آشنا شوید.
- ۹ ویژگی یک روان‌درمانی خوب طبق گفته‌ی روانشناسان
- در انتخاب خدمات مشاوره‌ی آنلاین باید به چه نکات مهمی توجه کنید؟
همچنین اگر آقا هستید و به دلیل تابوهای جامعه یا تفکرات اشتباهی که اطرافیانن دارند، از مراجعه به روانشناس خودداری می‌کنید حتما مطلب زیر را بخوانید. چون می‌تواند نقطه عطفی در زندگی شما باشد.
- چرا مراجعه به روانشناس برای بسیاری از مردان دشوار است؟
روانشناسی زرد
چند سالی است که داد روانشناسان به هوا رفته و از صفحات اینستاگرامی که روانشناسی زرد را رواج می‌دهند شکایت دارند. متاسفانه مباحث روانشناسی زرد آنقدر شیرین و دلچسب است که در اغلب مواقع به جای موضوعات اصلی در ذهن شما می‌نشیند. اگر دوست دارید با مبحث روانشناسی زرد آشنا شوید تا در دام این افراد نیفتید، خواندن مطلب زیر را پیشنهاد می‌کنیم.
- چرا روانشناسی زرد اینقدر بین مردم محبوب است؟
- ۱۲ باور نادرست که از روانشناسی زرد نشات می‌گیرند
افزایش اطلاعات در زمینه‌ی روانشناسی
اگر شما هم از آن دسته افرادی هستید که دوست دارید اطلاعات خود را در زمینه‌ی سلامت روان بالا ببرید و بیشتر با علم روانشناسی آشنا شوید، حتما به دنبال کتاب‌هایی می‌گردید که به دور از فضای زرد شبکه‌های اجتماعی بتواند اطلاعات صحیح و دست اول به شما بدهد. مطالب زیر لیست خوبی از این کتاب‌ها در اختیار شما قرار می‌دهد.
- با بهترین کتاب‌های روانشناسی شخصیت، روی پنهان‌تان را کشف کنید
- ۵ کتاب روانشناسی که برای زندگی بهتر باید بخوانید
مرور کلی
مراجعه به روانپزشک، روان‌درمانگر و مشاور یک نیاز عادی و کار روتین است که همه باید انجام دهیم. همانطور که برای سلامت جسم تلاش می‌کنیم باید به سلامت روان هم بپردازیم تا زندگی و روابط سالم داشته باشیم. در این مطلب به صورت کلی به مبحث روان درمانی پرداختیم و تمام اطلاعات لازم برای شروع درمان را در اختیار شما قرار دادیم.
منبع: thewellnesssociety